· [ ] · Bác Milou Bác Quý ... Help

"Nhân tiện bác Phó cho em hỏi, xưa xửa em có nghe 1 câu,

Sơn cùng thuỷ tận nghi vô lộ
Mịch đắc mai hoa biệt nhất thôn

thấy cũng đậm phong vị thiền nhưng chẳng biết là từ đâu ra, ai viết, viết lúc nào, bác kiến văn nghe chừng cũng quảng bác, ko biết có biết ko?"

Vâng đây là Bác Magareta hỏi tôi bên Trái Tim VN , mà tôi chịu chết vì không biết xuất sứ nó ở đâu. Bác Milou là thủ thư ở LS-VH này, Bác tìm cho tôi được không ? thanks
Mà hương vị nó cũng hơi "thiền" thật, nên đây cũng là "nghề " của Bác Quý .
Bác nào biết thì hô lên nữa nhé ;)

Quả là em nghe cũng rất quen! nhưng không nhớ là của ai và đọc được ở đâu nữa. Nếu bác nào có thể dịch nghĩa sang tiếng Việt câu sau: "Mịch đắc mai hoa biệt nhất thôn" thì em có thể giải thích ý nghĩa của nó cho các bác đọc chơi!

chẳng tìm thấy.

Hì hì...bắt chước bác Milou, search thử vài phát, ra được mấy cái. Các bác xem thế nào ?

Té ra hai câu thơ cổ này có rất nhiều dị bản và có lẽ được trích từ một bài thơ khuyết danh có lẽ đã rất lâu. Các bác nghĩ xem liệu đây có phải là "tác phẩm" của một nhà sư "vô danh" được đệ tử (hay "cái gì đó" tương tự) "truyền tụng" ra ngoài không ?

Đây là bản đầu tiên, đúng với nguyên văn của bác Phó đã đưa:

http://www.dactrung.com/forum/topic.asp?AR...e&TOPIC_ID=2576

"Sơn cùng thuỷ tận nghi vô lộ
Mịch đắc mai hoa biệt nhất thôn

Đi cho đến tận cùng non nước, đi cho đến chỗ thắc mắc không còn đường hướng nào nữa, hãy đi như thế rồi thấy... Tôi rùng mình. Có lẽ mấy thế kỷ về trước, tâm hồn Việt Nam đã bắt chợt câu thơ và đã rùng mình. Hãy đi như thế, đi cho đến chỗ thắc mắc không còn đường hướng nào nữa, thì thấy được một thôn xóm hoa mai. Đừng nói thêm gì nữa, dù nửa chữ. "

Đây là bản khác :

http://www.buddhismtoday.com/viet/pgvn/ngu...II-5-1-NDuc.htm

"...Đến chỗ ấy không phải là không còn gì, mà chính là chỗ đạo mầu chợt hiện, như người xưa nói:

"Sơn cùng thủy tận nghi vô lộ,
Liễu ám hoa minh biệt nhất thôn."

(Núi cùng sông kiệt ngờ không lối
Liễu rợp hoa tươi riêng một thôn)"

Bản nữa:

http://www.viethoc.org/phorum/read.php?f=9&i=240&t=233

"Sơn cùng thuỷ tận nghi vô lộ
Liễu ám hoa minh hựu nhất thôn

Toàn bài như sau:

《游山西村》

莫笑農家臘酒渾，丰年留客足雞豚。
山重水復疑無路，柳暗花明又一村。
蕭鼓追隨春社近，衣� 簡朴古風存。
從今若許閒乘月，拄杖無時夜叩門。 "

Cái này chắc phải nhờ bác yuyu và annonymous dịch ra cho mọi người rồi ! ;)


Còn bản nữa:

http://www.xuviet.org/poetryforum/poem0199/10622.htm

"So*n cu`ng thu?y ta^.n,nghi vo^ lo^.,
Lie^~u a'm hoa minh,lo^. nha^'t khai,"

Tóm lại là việc điều tra ngọn ngành xuất xứ bài thơ này,có lẽ, là việc gần như ...bất khả thi. Có điều, xin mời bác Quý hãy giảng vài nét Thiền về nó cho mọi người rộng tầm mắt.

Để tối nay em về, em viết bài trả lời cho các bác nhé!

游山西村
莫笑農家臘酒渾
丰年留客足雞豚
山重水復疑無路
柳暗花明又一村
蕭鼓追隨春社近
衣� 簡朴古風存
從今若許閒乘月
拄杖無時夜叩門

Tôi không hiểu gì về Thiền cả, dịch léng phéng bài kia bác thử xem.

Du Sơn Tây thôn
Mạc tiếu nông gia lạp tửu hồn
Phong niên lưu khách túc kê đồn
Sơn trùng thuỷ phúc nghi vô lộ
Liễu ám hoa minh hựu nhất thôn
Tiêu cổ truy tuỳ xuân xã cận
Y quan giản phác cổ phong tồn
Tòng kim nhược hứa nhàn thừa nguyệt
Trụ trượng vô thì dạ khấu môn

Chơi thôn Sơn Tây
Đừng cười nhà nông (có) rượu đục
Cả năm làm khách (ăn) chân gà và lợn con
Non nước trùng trùng tưởng không còn đường
Liễu phủ hoa tươi lại một thôn
Trống tiều đuổi theo xã xuân gần (câu này tôi không hiểu)
Áo mũ giản tiện, phong cách cũ vẫn còn
Tới nay vẫn còn rỗi mà cưỡi trăng
(Đến khi) chống gậy không còn thời gian, đêm gõ cửa

[quote author=Miêu Nhân Phượng link=board=14;threadid=657;start=0#5318 date=1031298602]Còn bản nữa:

http://www.xuviet.org/poetryforum/poem0199/10622.htm

"So*n cu`ng thu?y ta^.n,nghi vo^ lo^.,
Lie^~u a'm hoa minh,lo^. nha^'t khai,"

Tóm lại là việc điều tra ngọn ngành xuất xứ bài thơ này,có lẽ, là việc gần như ...bất khả thi. Có điều, xin mời bác Quý hãy giảng vài nét Thiền về nó cho mọi người rộng tầm mắt.

[/quote]
Câu này chắc thì chắn chắn là dị bản, vì bài thơ kia là Đường luật, không thể "lộ nhất khai" được!

Xin chào các bác!
Em xin giải thích về ý nghĩa của hai câu đó nhé!

Đây là cảm tác của một người tu Thiền theo pháp Tham thoại đầu. Trong việ Tu theo pháp này, người hành giả được nhận một công án.

Ví dụ:

Hỏi: Phật là gì?
Đáp: Gỗ lim thái ghém!

Câu trả lời này thật không có chỗ để cho ta bám vào đó để phát sinh hiểu biết: Phật là cái gì trong câu trả lời: “Gỗ lim thái ghém!”? Đây là giới hạn của trí não suy nghĩ, phân biệt của chúng ta, Giới hạn này được tác giả dùng hai hình tượng ẩn dụ trong bài thơ là: "sơn cùng" và "thuỷ tận" để biểu thị.

Chính do sự không hiểu về ý nghiã của câu trả lời này mà phát sinh ra một sự thắc mắc (nghi) trong tâm của người hành giả. Thắc mắc cái gì? đó là thắc mắc rằng:

Phật là cái gì trong câu trả lời đó? hay Phật ở đâu trong câu trả lời này?..vvvv

Sự thắc mắc làm nảy sinh nhu cầu giải đáp thắc mắc. Nhưng dựa vào đâu để có câu trả lời? chẳng thể dựa vào đâu được cả! không có một chỗ nào cho người hành giả bám víu vào đó, để giải đáp thắc mắc của mình. Đó gọi là "nghi vô lộ".

Còn thông thường chúng ta khi phát sinh một sự thắc mắc, thì chúng ta luôn luôn có những cơ sở, những nền tảng ban đầu để bám vào đó mà giải đáp thắc mắc của mình. Đó gọi là "hữu lộ"

Lộ tức là "con đường". "Nghi vô lộ" tức là nghi (thắc mắc) nhưng lại không có con đường, không có cơ sở để phá nghi (giải đáp thắc mắc).

Do đó với những người thiếu quyết tâm thì dễ nản chí, vì không hiểu mình làm việc này (phá nghi) liệu có kết quả hay không? bao giờ đạt được?... Do sự nản chí đó mà muốn buông bỏ việc đi tìm lời giải đáp cho thắc mắc của mình(phá nghi).

Để động viên cho những người như thế mà tác giả mới nêu lên rằng:
"Mịch đắc mai hoa biệt nhất thôn”. Nghĩa là đừng có nản chí, hãy tiếp tục đi lên, hãy tiếp tục phấn đấu, hãy tiếp tục nỗ lực cố gắng, sẽ có một kết quả rất tốt đẹp đang chờ đón bạn ở phía trước. Kết quả tốt đẹp này được ví như một mai hoa thôn, tức là một khung cảnh bình yên, thanh tịnh,...

Đó! ý nghĩa bài thơ theo cái hiểu nôm na của em là như vậy đó. Nếu bác nào còn thắc mắc điều gì trong bài viết của em thì xin cứ việc nói, em sẽ giải đáp tất. ;D

Buồn cười nhỉ ;D
Đúng là tách hai câu ra thì nó có khẩu khí nhà thiền, như Bác Quý giải thích. Nhưng nếu nó chỉ là 2 câu trong bài thơ kia, thì cái nghĩa thiền mất đi. Vì ở đây Tác giả dường như chỉ tả cảnh. Đó là cảnh xóm thôn miền núi.
Còn câu "Tiêu cổ truy tuỳ xuân xã cận" có thể hiểu : nghe tiếng sáo, tiếng trống mà đi theo hội xuân của xã gần kề không ? Chữ Tiêu đầu tiên có phải là cây sáo (nhạc cụ ) không ?

Còn hai câu cuối tôi lại hiểu (dịch thoát):
Lúc này đang ngồi nhàn ngắm trăng
Lúc chống gậy (đứng lên) không biết mấy giờ (vô thì) nhưng đêm đã gõ cửa rồi

Đây là miêu tả Tác giả thưởng trăng buổi tối cho đến đêm, nếu không thì hai câu này vô nghĩa.

Nếu dịch nghĩa văn xuôi cả bài thì có thể là:

Đừng chê nhà nông chỉ có rượu nhạt
Quanh năm luôn có chân gà (chỉ sự đơn sơ) để đãi khách
(Ở đây) núi , sông trùng điệp tưởng như không còn đường.
(Mà) sau bóng liễu, cành hoa kia còn có một thôn
Theo tiếng trống mà biết là có hội xuân
(Ở đây) quần áo đơn giản mà phong tục cũ vẫn còn
Ngôi nhàn ngắm trăng
Chống gậy đứng lên , quên thời gian, nhưng đêm đã gõ vào cửa

Có Bác nào nổi hứng dịch nó thành thơ Việt không nhỉ ?? Làm cuộc thi đi :-X

[quote author=Phó Thường Dân link=board=14;threadid=657;start=0#5471 date=1031430519]
Buồn cười nhỉ ;D
Đúng là tách hai câu ra thì nó có khẩu khí nhà thiền, như Bác Quý giải thích. Nhưng nếu nó chỉ là 2 câu trong bài thơ kia, thì cái nghĩa thiền mất đi. Vì ở đây Tác giả dường như chỉ tả cảnh. Đó là cảnh xóm thôn miền núi.[/quote]

Thực ra thì toàn bộ bài thơ, em thấy đều toát lên hương vị của sự nhận thức về Thiền (Xin các bác lưu ý rằng em nói toát lên hương vị của sự nhận thức về Thiền, chứ em không nói toát lên hương vị của Thiền đâu nhé! ). Theo em thấy thì ở đây tác giả mượn cảnh bên ngoài để thể hiện chỗ nhận thức của mình về Thiền, đây cũng là cách thức thông thường của các Thiền Sư ngày xưa! Nếu ai có chút ít hiểu biết thực sự về Thiền thì đều biết điều đó: "nói đông để chỉ tây" họ không nói trắng ra cái điều mà mình biết.