· [ ] · Bạn Muốn Trở Thành Một Phi Hành Gia?

[Milou]

Bạn Muốn Trở Thành Một Phi Hành Gia?

Thư Sinh



.....Năm, bốn, ba, hai, một, "Khai hỏa! Cả ba động cơ chính và hai hỏa tiễn phụ đều khai hỏa. Mọi việc đều diễn tiến như được dự định." Bạn nghe tiếng tường trình của người điều khiển phi vụ vang trong máy nói nhỏ xíu trong nón bay. Bạn trân mình chịu đựng dưới sức đẩy 7 triệu cân Anh đang từ từ nâng phi thuyền Con Thoi (Shuttle) chở bạn và sáu người bạn đồng hành lên cao. Dưới sức đẩy kinh khủng này, tất cả mọi cử động của bạn đều trở nên chậm chạp. Nhưng không sao, các máy điện toán đang làm hầu như tất cả các công việc phải làm cho bạn. Hai phút sau, hai bình hỏa tiễn phụ (Solid Rocket Booster - SRB) được đốt cạn và tách rời khỏi phi thuyền. Sáu phút nữa trôi qua, bình chứa nhiên liệu chính (Externak Tank - ET) được tách rời. Tổng cộng khoảng tám phút, từ lúc khai hỏa, phi thuyền Con Thoi giờ chỉ còn lại Quỹ Ðạo Cơ (Orbiter) trong quỹ đạo cao độ khoảng 500 cây số. Bạn đang ở trong môi trường vi trọng lực, những vật dụng không được cột chặt trong phòng lái bay lơ lửng. Quỹ Ðạo Cơ đang bay trong quỹ đạo hình bầu dục. Bạn liên lạc với trung tâm kiểm soát Houston để sửa soạn khai hỏa động cơ thay đổi quỹ đạo (Orbital Maneuvering System - OMS). Sau hai lần khai hỏa, Quỹ Ðạo Cơ giờ đây đang bay trong quỹ đạo hình tròn. Bạn và các bạn đồng hành tháo dây an toàn, rời khỏi ghế bay. Bạn đang lơ lửng trong phòng lái, chỉ một cái đẩy nhẹ cả người bạn bay về hướng bạn muốn. Bạn mở tung hai cánh cửa sân (Payload Bay Door) chứa các kiện hàng (Payload) thông thường là những vệ tinh mà bạn sẽ phải phóng vào không gian. Ở phòng dưới, những người bạn của bạn, những Chuyên Phi (Mission Specialist) hoặc Kiện Phi (Payload Specialist) cũng đang bầy biện các dụng cụ thí nghiệm. Không một giây phút nào được lãng phí.

Sau những giây phút làm việc mệt nhọc, bạn ngồi ngắm không gian trong lúc nghỉ xả hơi hoặc lúc ăn. Hàng triệu triệu vì sao lấp lánh trong không gian đen như mực; nhìn lại trái đất nơi bạn sinh sống, bạn cảm thấy sự nhỏ bé của mình, sự nhỏ bé của trái đất làm bạn bồi hồi. Lòng bạn dấy lên sự yêu thương cái hành tinh mầu xanh dương bé nhỏ đó. Không có những lằn ranh phân chia giữa các quốc gia như bạn đã từng thấy trên những tấm bản đồ thế giới, tất cả chỉ là một! Ở quỹ đạo 500 cây số, Quỹ Ðạo Cơ bay với một vận tốc 27,200 cây số trong một giờ (17,000 miles trong một giờ), bạn bay vòng quanh trái đất trong 90 phút, bạn bàng hoàng thấy cảnh đẹp của mặt trời mọc và lặn 16 lần trong một ngày! Và bạn mỉm cười.

Nhiệm vụ của phi vụ đã xong, bạn sửa soạn bay trở về trái đất. Lòng bạn náo nức mong gặp lại những người thân. Bạn muốn chia sẻ sự sung sướng của bạn sau bẩy ngày trong không gian. Theo lệnh từ Houston, bạn đóng cửa sân chứa hàng lại. Bạn khai hỏa động cơ thay đổi quỹ đạo. Sau vài phút nổ để tạo ra lực đẩy, Quỹ Ðạo Cơ lao xuống theo đúng đường bay đã được định. Chỉ có những phản lực chỉnh hướng (Reaction Control System - RCS) gắn xung quanh Quỹ Ðạo Cơ thỉnh thoảng được máy điện toán khai hỏa để giữ đúng vị trí hướng bay, không có một động cơ phản lực nào khác nổ để đỡ phi thuyền bay xuống. Bạn vẫn an tâm vì bạn biết phi thuyền đã được chế tạo như vậy. Cả một khối sắt vĩ đại là là bay xuống như chiếc máy bay bằng giấy mà bạn thường xếp chơi lúc nhỏ, điểm khác biệt là bạn có thể điều khiển khối sắt vĩ đại này theo ý bạn muốn. Sân phi đạo thấp thoáng trước mắt bạn, bạn biết bạn chỉ có một lần đáp. Khi phi thuyền ở cao độ 2000 bộ, bạn hạ bánh đáp xuống, vài giây sau đó bạn cảm được sự chấn động, bạn biết bánh đáp chính đã chạm sân phi đạo. Bạn từ từ hạ mũi phi thuyền xuống, chỉ vài giây sau bánh mũi chạm đất, bánh phi thuyền lăn từ từ rồi ngừng hẳn. Bạn nghe người điều khiển viên nói trong máy: "Phi vụ hoàn tất!"

Tiếng động mạnh làm bạn giật mình mở mắt ra, vợ bạn đang đứng trước mặt bạn nhăn nhó, cằn nhằn:

" Dậy đi làm, không thôi trễ!" Bạn thở dài, nhắm mắt lại nuối tiếc giấc mộng vừa qua. Bạn có mộng trở thành một phi hành gia? Bạn có thể thực hiện được giấc mộng của bạn nếu bạn ham thích khoa học, cộng với một thân thể cường tráng và một ý chí kiên trì. Dĩ nhiên tâm thần rất quan trọng trong việc tuyển chọn. Làm sao có thể tin tưởng được một phi hành gia tâm tính nóng nẩy hay la hét, loại người này rất dễ làm hư việc, hoặc người bị bệnh sợ hãi khung cảnh chật hẹp (claustrophobic). Khi chương trình không gian mới bắt đầu, giới y sĩ và các nhà tâm lý học lo lắng là con người có thể không chịu nổi môi trường trong không gian. Thông thường tâm tính con người trở nên nóng nẩy hoặc đờ người ra khi chạm trán những sự bất ngờ hoặc không biết.

Một nhóm nghiên cứu đặc biệt về không gian được thành lập vào năm 1958 để tìm hiểu xem loại người nào có khả năng ứng biến nhanh nhẹ trong không gian: phi công, hoa tiêu khinh khí cầu, nhân viên tầu ngầm, thợ lặn, những tay trèo núi, các nhà thám hiểm, y sĩ giải phẩu, và khoa học gia. Cuối cùng nhóm này quyết định rằng những phi công bay trắc nghiệm (test pilot) với ít nhất 1500 giờ bay thì thích hợp nhất cho không gian. Những người này đã quen với sự nguy hiểm, các cảm giác lạ, và những điều bất ngờ. Những ứng viên này sau đó được thử thách bằng cách cho ngồi ghế quay vòng vòng với một vận tốc khá nhanh, cho vào phòng áp suất thấp, cho vào máy bay bay theo hình parabola, vào phòng nhiệt, vân vân. Cuối cùng có bẩy người được tuyển chọn. Họ được chọn là vì họ có một sức chịu đựng bền bĩ về thể chất cũng như tinh thần, cộng thêm sự xuất sắc về nghề chuyên môn. Nhiệm vụ của bẩy người được tuyển chọn thật là đơn giản: sinh tồn, thực hành, hoàn tất công việc trong trường hợp hệ thống tự động bị hư, quan sát, và cho biết ý kiến để cải toàn các hệ thống máy móc trong tương lai.

Kinh nghiệm về bay là một đòi hỏi bắt buộc phải có trong sự tuyển chọn các phi hành gia cho tới năm 1978, và hãy còn là một trong những yếu tố quan trọng trong sự quyết định tuyển lựa các phi hành gia.

Một người phi công giỏi và gan dạ không có nghĩa là anh ta hoàn toàn cả về mặt tâm lý. Các phi hành gia được tuyển chọn trong thập niên 50 và 60 đã phải vượt qua rất nhiều kỳ thi trắc nghiệm tâm lý bao gồm tâm tính, sự khích động, óc thông minh, và khả năng học hỏi. NASA hiện nay không còn bắt các thí viên phải trải qua những bài thi về tâm lý nữa. Tuy nhiên các thí viên phải trải qua những cuộc phỏng vấn với một vị bác sĩ tâm thần và một nhà tâm lý để chẩn đoán tâm thần của họ.

Cuộc phỏng vấn quan trọng nhất ảnh hưởng đến việc tuyển chọn là cuộc phỏng vấn cuối cùng với hội đồng tuyển chọn NASA. Hội đồng này bao gồm những chuyên viên điều khiển những phi vụ và những phi hành gia rành nghề. Tới lúc này, các bác sĩ, tâm lý gia, bác sĩ tâm thần đã loại những thí viên không hội đủ điều kiện cũng như tiêu chuẩn. Thông thường có khoảng 150 thí viên trong kỳ khảo hạch cuối cùng này (có khoảng 10,000 thí viên cho khóa phi hành 78 và 4,700 thí viên cho khóa phi hành 84). Rất ít người bị loại vì tâm thần. Vài người bị loại vì sợ khung cảnh chật hẹp. Vài người bị loại vì tính tình kiêu căng phách lối. Ða số bị loại vì thể chất: phần đông bị mắt, một số ít bị tai, và vài người tim đập không đều.

Những thí viên chung kết là những người có nhiều thành tích xuất sắc. Các thí viên lái phi thuyền là những phi công với nhiều ngàn giờ bay cho đủ loại máy bay, nhiều người là thủ khoa của những khóa học bay, thành tích xuất sắc trong các cuộc chiến, hoặc là những tay phi công trắc nghiệm cừ khôi. Các chuyên phi khoa học hầu hết đều có bằng tiến sĩ hoặc là những bác sĩ y khoa. Ða số đạt được những thành tích vẻ vang hoặc những văn bằng tưởng thưởng trong nghề.

Những khảo hạch viên trong hội đồng tuyển chọn NASA cẩn thận chọn lọc các thí viên người mà họ tin rằng sẽ hết tâm hết sức cho chương trình không gian, không màng thời gian làm việc, có tinh thần hợp tác cao (team work), và trầm tĩnh trong những lúc hiểm nghèo. Các thí viên không phải là phi công cho khóa phi hành 78 và 80 thường bị hỏi có bao giờ họ bị trong những hoàn cảnh hiểm nguy không? Jeff Hoffman, một người nhẩy dù biểu diễn, kể lại cho hội đồng tuyển chọn nghe có lần anh nhẩy, dù chỉ bung có một nửa. Tính độ rơi thấy không thể sống được, anh trầm tĩnh cắt bỏ chiếc dù xong xuôi rồi mới bung dù phụ, nếu không sẽ bị vướng. Anh kể từng chi tiết, những gì phải làm trước, làm sau, trong khoảng thời gian bao nhiêu đã làm hài lòng hội đồng tuyển chọn.

Những phi hành gia được tuyển chọn trong những khóa đầu tiên là dựa vào tài lái máy bay, bình tĩnh trong những lúc nguy hiểm, và khả năng ứng biến nhanh nhẹ trong những hoàn cảnh mới hoặc máy bay lạ. Có tài sinh kiêu ngạo, một vài cá mhân sinh ra kiêu căng, tự phụ, phách lối. Sau chương trình Gemini và Apollo, NASA nhận thấy rằng một phi hành gia với một tinh thần ganh đua dĩ nhiên tốt hơn là người bằng lòng với những gì mình đang có. Người phi hành gia có thể hãnh diện với nghề nghiệp của mình, nhưng tự phụ thì mất đi tư cách của một professional. Một phi hành gia với tính tình cọc cằn thô lỗ, bạt mạng, không thích hợp với những chương trình mới trong không gian: tìm hiểu khoa học, đòi hỏi một nghề nghiệp dài lâu.

Mười bẩy khoa học gia được nhận vào khóa phi hành 65 và 67. Ðây là những người đầu tiên không phải là những phi công được nhận. Tuy nhiên tất cả những người này đều phải học bay. Hiện nay, một nửa đội phi hành gia là các nhà khoa học nhưng NASA thường có khuynh hướng chọn những khoa học gia nào có bằng lái máy bay, hoặc kinh nghiệm lái máy bay nhiều hơn.

Hội đồng tuyển chọn NASA hiện nay có khuynh hướng lựa những thí viên nào có tinh thần hợp tác cao, như phi hành gia Rhea Seđon nói: "Chúng tôi không còn là những anh hùng cô độc như những phi hành gia ngày xưa nữa. Ngày nay, chúng tôi là những thành phần của một tổ (team player)". Ðiều này là một sự thật hiển nhiên, những anh hùng cô độc không còn thích hợp với chương trình không gian hiện tại nữa. Năm, sáu người ở chung đụng trong một căn phòng nhỏ hẹp cần sự thông hiểu nhau để tránh gây ra những tình trạng căng thẳng. Các công việc ngày nay đòi hỏi nhiều người hợp tác làm chung với nhau mới có thể êm xuôi, mau chóng. Chẳng hạn để phóng một vệ tinh từ sân chứa hàng cần có người kiểm soát hệ thống khai hỏa, người quay phim vệ tinh lúc phóng, người kiểm điểm từng giai đoạn được ghi trên giấy, và người chăm chú theo dõi tọa độ của vệ tinh trên mặt máy điện toán.

[Milou]

Ngay sau khi được tuyển chọn, NASA vẫn để ý từng cá nhân trong vòng một năm đầu tiên để xem những người này có thích hợp với công việc không. Trong năm đầu này, những người được tuyển chọn được gọi là "Ứng Viên Phi Hành" (Astronaut Candidate). Họ được huấn luyện những khóa mưu sinh, những lớp học bù đầu, ngồi trong máy bay nhào lộn T-38, thực tập trong các chuyến bay KC-135, và chứng tỏ những kinh nghiệm cho NASA thấy rằng họ thích hợp cho các chuyến bay trong không gian.

Môi trường không gian đòi hỏi phi hành gia phải có kiến thức phổ thông cao. Sự sinh tồn dựa trên sự hiểu biết tất cả các hệ thống phức tạp của phi thuyền. Những nhà Thiên Văn với bằng tiến sĩ về tia gamma trong vũ trụ phải học cách xử dụng máy điện toán; các lý thuyết gia Vật Lý phải học ngành Cơ Khí; những tiến sĩ Sinh Hóa phải biết sự chuyển động của vũ trụ; Y sĩ phải rành hiểu những ám số, nút bấm; những nhà Ðịa Chất phải biết Thân Thể Học. Hơn thế nữa, những phi hành gia phải phụng sự dân Mỹ và phải có tài ăn nói, đối đáp trong những buổi nói chuyện hay phỏng vấn báo chí. Ðiều này đòi hỏi một sự huấn luyện lâu dài, khoảng hai tới ba năm.

Những tuần lễ đầu tiên, các ứng viên phi hành phải trải qua những khóa huấn luyện cơ bản và được thực hành như trong quân đội chẳng hạn tập phóng dù ra từ phản lực cơ T-38, nhẩy dù, lái thuyền, và học cách sống trên mặt nước. Họ được dậy cách chui vào phao rồi được trực thăng kéo lên; cách chui ra khỏi dù trong trường hợp bị dù chụp ở bên trên khi rơi xuống nước; hoặc cách nhẩy dù rơi xuống đất. Sau đó là những khóa học căn bản của khoa học dài đăng đẳng trong lớp học về điện tử, máy điện toán, động lực học về máy bay, quỹ đạo, thân thể, thiên văn, hành tinh, cách quan sát Trái Ðất, vật lý không gian, không khí, vật chất, và nhận biết những vị sao. Tiếp đó là những hệ thống của phi thuyền Con Thoi, họ phải học và biết từng hệ thống một như y sĩ phải học về thân thể của con người.

Những lớp học này không như những lớp học bay, cũng không như những lớp học bình thường. Chẳng phải thi cử, rớt hay đậu, tuy nhiên trình độ và khả năng của mỗi ứng viên phi hành đều được để ý.

Sau năm đầu huấn luyện, các ứng viên phi hành giờ đây được gọi là phi hành gia (astronaut) tức sẵn sàng bay nếu được chỉ định. Tuy nhiên học lý thuyết không vẫn chưa đủ. Sau năm đầu tiên, mỗi phi hành gia sẽ được giao cho một công việc về kỹ thuật (technical assignment) trong thời gian từ hai tới năm năm. Thí dụ khoá 78 phải chờ tới 5 năm mới có một người trong khóa được chỉ định chuyến bay (có người ở những khóa trước phải chờ tới 14 năm hoặc hơn mới được bay). Nhưng khóa 84 chỉ phải chờ có 2 năm, nhiều nhất là 3 năm thì được bay.

Một khi đã được chỉ định chuyến bay, sự huấn luyện tổng quát liền được chấm dứt. Phi hành gia đó sẽ chỉ phải huấn luyện với những cuộc thí nghiệm (experiments), các kiện hàng (payloads), những đòi hỏi đặc biệt (requirements) cho quỹ đạo, vân vân cho phi vụ mình đã được chỉ định. Thông thường sự huấn luyện đặc biệt này mất khoảng từ ba tới sáu tháng. Ba tháng trước khi phóng, các phi hành gia làm việc rất cực nhọc, họ thường làm việc từ 80 tiếng tới 100 tiếng cho mỗi tuần. Phần nhiều thời gian tập luyện ở trong phòng bay giả hình (Shuttle Mission Simulator - SMS).

Có ba loại phi hành gia: Phi Công (pilot astronaut), Chuyên Phi (mission specialist), và Kiện Phi (payload specialist). Phi Công: Có thể là phi vụ trưởng (commander) hay phi vụ phó (pilot). Phi vụ trưởng có trách nhiệm cho phi hành đoàn, phi thuyền, sự thành công của phi vụ, và vấn đề an toàn. Phi vụ phó phụ giúp phi vụ trưởng điều hành chuyến bay, và đôi lúc phụ giúp các chuyên phi: phóng hoặc lấy lại các vệ tinh bằng cách dùng cánh tay máy (Remote Manipulator System - RMS), đi bộ ngoài không gian (extravehicular activities - EVA), hay điều hành những kiện hàng (payload - những kiện hàng này có thể là những thí nghiệm, hoặc vệ tinh của NASA hoặc không phải của NASA đã được trả tiền hay không phải trả tiền công để mang lên không gian).

Ðiều kiện khi nộp đơn:

1. Có tối thiểu Cử nhân về ngành kỹ sư (engineering), khoa học vạn vật (biological science), khoa học vật lý (physical science), hay toán ( mathematics). Nếu có văn bằng cao hơn thì rất tốt (ghi chú: đa số đều có bằng cao học).

2. Ít nhất 1,000 giờ bay phản lực. Nếu có kinh nghiệm bay trắc nghiệm (flight test) thì rất tốt.

3. Phải vượt qua kỳ khám sức khoẻ NASA Class I space physical và hội đủ tiêu chuẩn sau đây: Mắt - 20/50 không đeo kính, hoặc 20/20 nếu đeo kính.

Áp suất máu - 140/90 đo lúc ngồi.

4. Chiều cao: thấp nhất là 5'4'', cao nhất là 6'4''.

Chuyên Phi:

Trách nhiệm cho việc xử dụng và điều hành phi thuyền Con Thoi trong các lãnh vực hoạt động của phi hành đoàn (crew activity planning), mức độ xử dụng các năng liệu (consumable usage), và cách thực hành những thí nghiệm cũng như cách phóng vệ tinh. Chuyên phi đòi hỏi phải biết chi tiết về các hệ thống cũng như máy móc của phi thuyền Con Thoi, cũng như phải biết chi tiết về cách xử dụng, thông hiểu mục đích của phi vụ và các điều kiện đòi hỏi, và thông suốt những hệ thống phụ giúp cũng như đồ đạc của mỗi kiện hàng đã được giao phó. Chuyên phi sẽ phải thực hành những vụ đi bộ trong không gian, xử dụng cánh tay máy để nhấc các kiện hàng, thực hành hoặc phụ giúp những cuộc thí nghiệm riêng biệt.

Ðiều kiện khi nộp đơn:

1. Có tối thiểu Cử Nhân về ngành kỹ sư (engineering), khoa học vạn vật (biological science), khoa học vật lý (physical science), hay toán (mathematics). Ít nhất ba năm kinh nghiệm sau khi ra trường. Văn bằng cao hơn thì rất tốt và có thể được dùng thay thế cho kinh nghiệm (cao học = 1 năm, tiến sĩ = 3 năm). (Ghi chú: hầu hết đều có tiến sĩ hay cao học.)

2. Phải vượt qua kỳ khám sức khỏe NASA Class II space physical và hội đủ tiêu chuẩn sau đây: Mắt - 20/150 không đeo kính hoặc 20/20 đeo kính.

Áp suất máu - 140/90 đo khi ngồi.

3. Chiều cao: thấp nhất là 4'10.5'', cao nhất là 6'4''.

Phi công hay chuyên phi bắt buộc phải có công dân Hoa Kỳ.

Phi công và chuyên phi là những nhân viên thực thụ của NASA, do NASA tuyển lựạ Một loại phi hành gia khác không phải là nhân viên thực thụ của NASA và không do NASA tuyển lựa là kiện phi. Những kiện phi này có thể là những khoa học gia từ những nước khác được gửi đến để huấn luyện cho phi vụ mà họ đã trả tiền cho những kiện hàng như Nhật, Ðức, Saudi Arabia; những khoa học gia từ những các hãng xưởng, những trường đại học. Nhiệm vụ của các kiện phi này cũng giống như nhiệm vụ của những chuyên phi cho những cuộc thí nghiệm. Tuy nhiên có những cuộc thí nghiệm đòi hỏi người thực hành phải có một kiến thức rộng lớn chuyên môn về ngành đó, cần phải tính toán ngay trên không gian, hay đôi khi phải sửa đổi cách thức thí nghiệm ngay trên không gian. Nếu huấn luyện cho các chuyên phi thì đòi hỏi một thời gian qúa lâu dài không thích hợp cho các chuyến bay đã được chỉ định, tiện hơn hết là đưa ngay người sáng chế cách thí nghiệm lên. Ðể trở thành một kiện phi thì người đó phải được người cầm đầu cuộc thí nghiệm (principle investigator) tiến cử với NASA. Sau khi gửi resumé, references, và đơn xin, các kiện phi sẽ trải qua hai cuộc phỏng vấn. Cuộc phỏng vấn thứ nhất họ sẽ bị hỏi về kiến thức phổ thông của khoa học, na ná như cuộc thi vấn đáp của chương trình tiến sĩ. Chẳng hạn như "Hồng huyết cầu sống được bao lâủ", "Cường độ tập trung của các nguyên tử và phân tử ngoài không gian là bao nhiêủ", "Hình dáng của từ trường trái Ðất?" vân vân. Cuộc phỏng vấn thứ hai hoàn toàn về phần thí nghiệm trong không gian.

Sau lần phỏng vấn thứ nhất, các ứng viên sẽ phải trải qua kỳ khám sức khỏe. Sau đó NASA sẽ chọn lựa thí nghiệm nào sẽ được bay. Các kiện phi được tuyển lựa sẽ được huấn luyện cơ bản như những chuyên phi và học về những dụng cụ của phi thuyền. Ðương nhiên thời gian và sự huấn luyện ít hơn là các chuyên phi, vì họ không cần phải biết các chi tiết của tất cả các hệ thống trên phi thuyền như các chuyên phi. Thông thường một kiện phi được bay một hay hai lần, nhưng các chuyên phi có thể được bay từ 20 tới 30 lần.

Bạn thấy mình hội đủ điều kiện? Bạn có thể viết thư về địa chỉ dưới đây và chúc bạn gặp nhiều may mắn.

NASA, Johnson Space Center

Attn: AHX/Astronaut Selection Office

Houston, TX 77058

(713) 483-5907