Ảnh hưởng của những thay đổi trong chế độ ăn uống Á Châu

Minh Dao

Nếu có một đặc điểm về thời đại hiện nay mà ai cũng nghiệm thấy, thì điều đó phải là, nhịp sống đã trở nên quay cuồng, thúc bách, khiến lúc nào chúng ta cũng phải chạy theo thời giờ. Ngay từ cuộc cách mạng kỹ nghệ chứ chưa nói gì đến cuộc cách mạng thông tin ngày nay, thời giờ đã trở nên hạn hẹp và quý báu, như đã được mô tả một cách hài hước trong phim Modern Times -Thời Hiện Đại -của anh hề Charlot.

Chính yếu tố thời gian đã là nguyên nhân gây ra nhiều thay đổi trong lối sống người dân thời đại, bất kể họ sinh sống ở đâu, Âu Châu, Á Châu, hay Mỹ Châu, Úc Châu.

Bà Beverley Snell nói:

Các bà nội trợ không còn nhiều thời giờ rảnh rỗi để nấu nướng những món ăn cầu kỳ phức tạp nữa. Trên các sạp ở siêu thị các nước Á Châu, người ta cũng thấy xuất hiện những món ăn làm sẵn ăn liền, hoặc những miếng thịt đã ướp sẵn gia vị, chỉ cần mang về nhà, bỏ vào khay, cho vào lò nướng là ...xong bữa ăn chiều. Bên cạnh đó là vô số các món ăn kèm theo, thứ gì cũng cắt, rửa, làm sẵn, để các bà các ông nội trợ, chỉ cần trổ tài trong vòng 5,10 phút là có ngay bữa ăn nóng cho gia đình!

Bà Beverley Snell phát biểu:

Cũng phổ biến trong xã hội hiện đại là hiện tượng dân chúng các vùng thôn quê thường di chuyển lên các vùng đô thị để làm ăn sinh sống. Hiện tượng này không những ảnh hưởng tới lực lượng lao động ở thôn quê, khiến sản lượng nông phẩm sản xuất được tại đây có phần sút giảm. Mặt khác, một khi dời chỗ ở lên thành thị, dân chúng cũng bắt đầu xa rời cách ăn uống truyền thống để học theo lối ăn uống của người dân thành thị vì nhiều lý do bất khả kháng, chẳng hạn như họ không còn đất đai để trồng trọt, hoặc vì ở thành thị thức ăn theo lối truyền thống hiếm hoi nên mắc mỏ hơn nhiều.

Hơn nữa phần đông dân chúng sinh sống ở thị thành phải làm việc dài giờ, và điều đó có nghĩa là họ có rất ít thì giờ để đi chợ mua thức ăn, nấu nướng, và do đó các món ăn tiện lợi cắt rửa hoặc nấu sẵn bán rất chạy.

Ăn uống kiểu ấy thì khó có thể tuân theo lời khuyên giải của các nhà dinh dưỡng, rằng muốn có một chế độ ăn uống quân bình bổ dưỡng thì bữa ăn phải bao gồm các loại thuộc 5 nhóm thực phẩm chính như: trái cây và rau tươi, gạo và ngũ cốc, thịt thà và trứng, các loại đậu hạt, và cuối cùng là chất béo hay dầu mỡ.

Một yếu tố khác là người dân thành thị thường dễ bị cám dỗ để thay đổi thói quen ăn uống vì những chương trình quảng cáo dồn dập chung quanh, ở nhà trên màn ảnh TIVI, ngoài đường phố, trên các xa lộ... Con cái họ, các em nhỏ là nạn nhân chính của các chương trình quảng cáo này, bởi vì ở lứa tuổi các em, các em chưa có đủ trí khôn để có thể suy xét, các em chưa có đủ bản lãnh để phân biệt giữa quảng cáo và hiện thực, và đó chính là lý do vì sao các chương trình quảng cáo thực phẩm ăn liền của các đại công ty như Coca Cola, Macdonald... mới thành công vượt bực như thế trong giơí thanh thiếu niên.

Bà Beverley Snell phát biểu:

Đặc biệt, Coca Cola là một sản phẩm ít có giá trị dinh dưỡng, mà lại mắc tiền và đầy những đường, là yếu tố gây chứng sâu răng. Theo các nhà dinh dưỡng tính toán, một lon Coca Cola nhỏ có chứa tới 6 muỗng đường, trong khi một chai Coca Cola chứa đến 10 muỗng đường là ít!

Cùng lúc chiếc máy truyền hình xuất hiện hầu như ở khắp mọi nơi mọi nhà, thì các loại thực phẩm nhập cảng từ nước ngoài cũng bắt đầu tràn ngập thị trường. Các thực phẩm lạ lẫm này được quảng cáo rầm rộ trên Tivi, và trẻ con bắt đầu mè nheo vòi vĩnh cha mẹ phải mua cho bằng được.

Nghiên Cứu về Dinh Dưỡng

Các chuyên gia thuộc nhiều viện đại học khác nhau đã chú trọng nghiên cứu những đổi thay trong cách ăn uống, và tác động của những thay đổi này đối với sức khỏe. Trong thập niên 1970, nhiều cuộc nghiên cứu đã đi đến kết luận cho rằng, việc tiêu thụ quá nhiều một số thực phẩm nào đó, chẳng hạn như chất béo và muối, làm tăng nguy cơ xảy ra nhiều chứng bệnh kinh niên, như bệnh tim hay chứng nghẹt mạch máu. Giảm bớt chất béo từ động vật là thay đổi có ích lợi nhất cho sức khỏe, vì làm như thế, đương sự sẽ giảm nguy cơ mắc những chứng bệnh kinh niên một cách đáng kể.

Sang tới thập niên 1980, thì các nhà nghiên cứu đã chứng minh được ảnh hưởng rất lớn của chiếc máy vô tuyến truyền hình trên lối sống và cách thức ăn uống của chúng ta, đặc biệt đối với giới thanh thiếu niên.

Theo một cuộc nghiên cứu thực hiện ở Australia, thì trẻ con thường bỏ rất nhiều thì giờ để ngồi trước chiếc máy vô tuyến truyền hình mà xem miên man hết chương trình này sang chương trình khác, thì giờ mà trước đây chúng thường dùng để rong chơi vui đùa với chúng bạn ở ngoài đường. Qua thói quen này, các hãng quảng cáo lớn phát hiện ra rằng, giới thanh thiếu niên là thành phần đối tượng rất đáng chú ý, và chính vì lý do này mà trong những giờ giấc giới trẻ xem Tivi, hay trong lúc các chương trình thiếu nhi được trình chiếu, là lúc các công ty tiếp thị chọn để chiếu các mục quảng cáo thực phẩm.

Vẫn theo bà Beverley Snell thì:

Trẻ con, nếu chỉ thích ăn thực phẩm được quảng cáo trên Tivi, sẽ không thể nào có được một chế độ ăn uống bổ dưỡng và quân bình, bởi vì các loại thực phẩm được quảng cáo, phần lớn là những món có chứa quá nhiều dầu mỡ, đường và muối. Đại đa số các món ăn bổ dưỡng rẻ tiền thường không được quảng cáo trên Tivi. Người ta cũng hiếm khi thấy các mục quảng cáo rao bán các loại thực phẩm truyền thống bổ dưỡng.

Các nhà chuyên môn về dinh dưỡng nhận định rằng, các mục quảng cáo thực phẩm nhắm vào trẻ con thường giúp thành hình một thói quen ăn uống không mấy tốt đẹp nơi các em, có thể dẫn tới tình trạng mập phì và sâu răng, để rồi sau này khi trưởng thành nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và tiểu đường có thể gia tăng.
Chắc hẳn chúng ta cũng đã có lần nhận xét thấy, hiện tượng trẻ em mập phì đang ngày càng phổ biến tại các nước Á Châu, đặc biệt tạiø các nước đã đạt được nhiều thành quả kinh tế trong mấy thập niên qua. Duy có một giới là không mấy quan tâm đến hiện tượng đáng quan ngại đó, đó là các ông cha bà mẹ quá cưng con, thường không nhìn nhận rằng con mình đang trở thành nạn nhân bị mắc chứng mập phì, nhất là trong điều kiện đối với người Châu Á chúng ta, không như người tây phương nói chung, mập mạp thường được xem như đi đôi với khỏe mạnh.

Dân gốc vùng Đông Nam Á sinh sống ở thành phố Melbourne, trong đó có cả người Việt, đã có lần mang mối tương quan giữa sức khỏe với thực phẩm ra thảo luận. Một số người cho biết là một số các triệu chứng sức khỏe của họ biến mất khi họ trở về quê cũ nghỉ hè trong một thời gian. Tình trạng này thường được quy cho sự kiện tinh thần họ thư giãn thoải mái vì họ được trở về hòa đồng với xã hội và nền văn hóa quen thuộc cũ, thế nhưng theo các chuyên gia dinh dưỡng, yếu tố ẩm thực cũng có thể đóng một vai trò quan trọng trong biến chuyển tích cực ấy.

Nếu chúng ta hỏi một người những lý do đứng sau các chọn lựa của họ liên quan tới những món ăn hàng ngày, thì câu trả lời sẽ gồm nhiều yếu tố, chẳng hạn như yếu tố thời gian, ví dụ như có ít thì giờ thì mua các món nấu sẵn, yếu tố tiện lợi, yếu tố món nào có sẵn trong địa phương họ cư ngụ, thói quen ăn uống trong gia đình, phí tổn của từng món, cũng như ảnh hưởng của bạn bè. Đối với nhiều người khác, thì ảnh hưởng của cha mẹ quan trọng hơn cả, trong yếu tố này phải kể đến ảnh hưởng của tôn giáo, văn hóa của gia đình), những lợi ích đối với sức khỏe của từng món ăn, hoặc vì những quyết định liên quan đến vấn đề lương thực, chẳng hạn như có người chọn ăn chay trường, thì quyết định này sẽ ảnh hưởng nặng nề tới những món ăn họ sẽ lựa chọn khi đi chợ...

Có thể ít có ai nhận thức được đúng mức nguy cơ liên quan đến việc thay đổi thói quen ăn uống theo lối tây phương. Có thể vì ngoài vấn đề ẩm thực, họ còn có nhiều mối bận tâm khác. Nhưng các nhà dinh dưỡng Úc chỉ muốn gởi tới người dân vùng Châu Á một thông điệp duy nhất, đó la:ø cách hay hơn cả là nên tránh những thực phẩm có chứa quá nhiều dầu mỡ chất béo và đường, đó là các thứ như pizza, hamburger, thịt gà quay và khoai tây chiên, cũng như các loại nước ngọt. Tóm lại đó là những món do các cửa hàng bán thực phẩm ăn liền do các đại công ty quốc tế sản xuất và cung cấp tại nhiều địa điểm khác nhau trên thế giới.

Các nhà nghiên cứu kết luận rằng, dinh dưỡng là nền tảng của sức khỏe một người, bất kể người ấy thuộc thành phần nào, giầøu hay nghèo. Chất lượng dinh dưỡng ảnh hưởng tới đường lối trẻ em phát triển, trưởng thành. Đối với người lớn, chất lượng dinh dưỡng ảnh hưởng tới cách thức một người làm việc, giải trí cũng như tới khả năng của chúng ta trong việc chống chọi với bệnh tật. Chất lượng dinh dưỡng còn ảnh hưởng tới những phản ứng tâm lý tình cảm của chúng ta. Mặt khác, một chế độ dinh dưỡng thiếu thốn có thể tạo điều kiện cho bệnh tật nảy sinh, và có thể đưa tới chỗ tuổi thọ bị cắt ngắn.