· [ ] · Trần Đăng Khoa

[Toanli]

Cách đây hai giờ, Trần Đăng Khoa gửi cho tôi bài viết này, dặn, đây là bài viết cho anh đọc chơi. Lão sắp tới Đức và nhân chuyến đi đây viết thêm bài trám vào sau những bài thế này làm một cuốn sách đây.
Tôi đọc nhanh thấy hay. Bài viết bảo, tất cả chúng ta đều là kẻ cắp! Tha thế là tôi cũnglaf kẻ cắp. Tội gì ko gửi lên cho bè bạn tôi ở đây đọc.

fallko hennig
TRần Đăng Khoa
Fallko Hennig là nhà văn trẻ rất nổi tiếng của Đức. Tôi biết được anh cũng là nhờ sự chỉ dẫn của dân "thổ công". Trước khi tôi thăm Đức, ông Tham tán Văn hoá ở Đại sứ quán Đức có hỏi nguyện vọng, xem tôi muốn thăm những đâu, để bạn giúp đỡ. Thực tình, tôi muốn gặp một nhà văn trẻ của Đức, muốn biết hiện nay, họ sống và viết ra sao? Họ quan tâm đến những vấn đề gì. Sở dĩ tôi muốn tìm đến các nhà văn trẻ, vì họ chính là văn học Đức tưng lai. Còn những thành tựu của văn học Đức trong quá khứ thì ít nhiều, chúng ta đều đã biết rồi.
Ba ngày sau, chị Vũ Hưng Giang, cô con gái rượu xinh đẹp của nhà văn Vũ Tú Nam, làm ở Đại sứ quán Đức có chuyển cho tôi bn chưng trình làm việc trong những ngày ở nước Đức. Trong chưng trình, có cuộc gặp gỡ với Fallko Hennig, một nhà văn trẻ, hiện đang được bạn đọc Đức yêu mến.
Người phiên dịch cho tôi là Frang Gerke, một giáo sư người Đức rất giỏi tiếng Việt. Anh từng sống và làm việc nhiều năm ở Việt Nam. F. Gerke dẫn tôi đến một con hẻm nhỏ, lách qua hai hàng xe đỗ xít nhau. Trời vẫn còn sớm lắm. ánh nắng vàng rực dọi trên những bức tường lở lói, loang lổ, bốc lên mùi ẩm mốc và hôi hám. Đây là khu phố của những người rất nghèo. F. Gerke bắt đầu ngờ vực:
- Địa chỉ thì đúng đây rồi. Nhưng xem ra thì hình như không phi. Chẳng có toà báo nào ở chỗ này c. Đây chỉ đn thuần là một khu dân cư...
- Đúng rồi! Tôi ở đây! ở trên này c mà!
Có tiếng nói khàn khàn. Tôi ngẩng lên. Trên tầng 5, sau ô cửa sổ vừa bật mở là một cái đầu trọc lóc. Một người đàn ông còn rất trẻ. Trông anh ta như một con chim cánh cụt đang thập thò ở cửa chuồng...
- Lên đây! Lên trên này!
Nói vậy, nhưng anh chàng lại nhào xuống chân cầu thang đón chúng tôi. Mái đầu cạo trọc. Quần áo xộc xệch. Trông anh có dáng vóc của một ông thợ quét vôi.
- Tôi là Fallko Hennig! - Anh chàng tự trỏ ngón tay cái vào ngực mình - Tôi chờ các anh đã mấy hôm nay rồi. Bữa nay, tôi định tiếp các anh ở toà soạn báo. Nhưng rồi nghĩ, thôi, tốt nhất cứ mời các anh đến nhà, để các anh hiểu thực chất đời sống của chúng tôi!
F. Hennig nói bằng một giọng khàn khàn. Khu nhà không có thang máy. Chúng tôi bám theo anh, bước qua những bậc cầu thang mòn vẹt, chua loét mùi cứt mèo.
- Đây là nhà riêng của anh sao?
Tôi hỏi với sự ngạc nhiên. F. Hennig lắc đầu:
- Không, gia đình tôi ở Berlin. Tôi có một vợ, hai con. Vợ tôi bỏ đi rồi. Còn hai cháu nhỏ ở với ông bà nội. Căn hộ này có ba buồng. Tôi thuê một buồng. Còn hai buồng bên là của người khác. Một anh bốc vác. Còn một anh làm nghề giặt là.
Căn phòng nhỏ, bề bộn những sách. Sách xếp trong giá. Sách gác trên đầu. Sách vứt ngổn ngang dưới chân. Căn phòng bề bộn như một kho chứa đồ. F. Hennig gài cái máy vi tính cá nhân lên nóc tủ tài liệu, dành ghế cho khách.
- Anh ngồi đi! Ngồi bất cứ chỗ nào có thể ngồi được. Bây giờ tôi mới được đón anh, còn văn chưng các anh đến với tôi từ rất lâu rồi. Đấy anh xem đấy, trong nhà tôi toàn văn học phưng Đông. Tôi rất mê các nhà văn Trung Quốc. Đặc biệt là Lỗ Tấn. Mặc dù ông ta thuộc hạng cổ hủ. Văn hiện đại là thứ văn chỉ đọc một lần. Đọc xong rồi vứt. Nhưng văn Lỗ Tấn lại là cái thứ văn lây nhây, không thể đọc một lần mà xong được. Càng đọc, càng thấy hình như mình vẫn chưa đọc gì c...
- Thế là anh hiểu Lỗ Tấn đấy!
- Không, tôi không hiểu gì Lỗ Tấn c. Nếu hiểu được rồi thì tôi đã không đọc ông ta nữa. - F. Hennig vừa nói, vừa lúi húi pha trà - Lỗ Tấn là một lão phù thuỷ. Ông ta vừa đi vừa phun sưng mù. Chính sưng mù đã tạo o giác làm nên sức hấp dẫn của ông ấy. Đọc Lỗ Tấn, tôi luôn có cm giác như mình đang đi trong sưng. Phía trước cứ lờ mờ một cái gì đấy. Thế là mình cứ bám riết, cứ đuổi theo. Đuổi mê mi. Khi ra khỏi màn sưng, mới hay là nó cũng chẳng có gì ghê gớm c. Lỗ Tấn rất giỏi tạo o giác...
- Anh hiện đang viết gì?
- Tôi đang viết một cuốn tiểu thuyết về giao thông đô thị. Cái khó nhất của tôi trong cuốn sách này là phi viết làm sao cho khác cuốn trước...
- Cuốn trước anh viết về cái gì?
- Về chuyện đi ăn trộm.
- Cái gì?
- ăn trộm. Anh cm thấy lạ sao? - F. Hennig nheo nheo một bên mắt - Cuốn tiểu thuyết có tên "Cái gì cũng ăn cắp c". Cuốn sách đã được tái bn rất nhiều lần. Gần đây, người ta còn dịch ra tiếng Anh. Bn tiếng Anh, cái tên có khác một chút, nhưng tinh thần thì không khác: "Tất c đều là kẻ cắp".
Fallko Hennig nhấp một ngụm trà:
- Gọi tiểu thuyết, nhưng thực tình, đây là cuốn tự truyện của tôi. Cuốn sách có 64 chưng. Tôi thuật lại 64 vụ ăn trộm của mình...
- Hoá ra anh cũng là người thích đùa...
- Không, tôi không đùa. Tôi là một kẻ trộm. Anh không tin sao? Thuở bé, tôi chuyên đi ăn cắp. ăn cắp không chỉ một lần, mà 64 lần. Chỉ trừ nhà băng là tôi chưa bẻ khoá...
Tôi cứ ngỡ như mình nghe nhầm. F. Hennig tỏ ra rất khoái chí:
- Tất nhiên, tôi không sống bằng nghề ăn cắp. Nghĩa là tôi không phi kẻ cắp chuyên nghiệp. Tôi chỉ muốn thể hiện mình. Rồi cũng qua đó, muốn biết luật pháp của nước Đức ra sao? Công an Đức có thực giỏi không. Tóm lại là họ cũng rất xoàng. Bằng cớ là tôi chưa bao giờ bị bắt...
F. Hennig cười sng khoái. Cứ như lời F. Gerke, người đã đọc cuốn sách, thì những chuyện ăn cắp mà F. Hennig kể trong cuốn tiểu thuyết của mình cũng chỉ là những phi vụ vặt vãnh, trẻ con. Chính vì thế mà nó nằm ngoài sự quan tâm của công an Đức. Chỉ có điều, F. Hennig viết rất hấp dẫn, hài hước. Mỗi chưng một chuyện. Có chuyện hoàn toàn độc lập, có thể tách ra thành một tác phẩm riêng. Vì thế, cấu trúc cuốn sách khá độc đáo. Đằng sau những câu chuyện tưởng như vặt vãnh, trẻ con, người đọc lại thấy hiện lên c một xã hội phức tạp với đầy đủ những dáng vẻ của nó...
- Trong cuốn sách này, có một đoạn tôi nói về Việt Nam đấy. Truyện hoàn toàn có thật. Một anh dũng sĩ Việt Nam sang thăm Đức. Anh đến trường Trung học của tôi nói chuyện diệt Mỹ. Khi kết thúc buổi diễn thuyết, anh có tặng lại trường một món quà. Đó là hai qu...lựu đạn. Hai qu lựu đạn này được đặt trong phòng truyền thống của trường. Bọn trẻ con kéo đến xem đông lắm. Thế là tôi cuỗm luôn hai qu lựu đạn, làm một triển lãm riêng. Nhưng khốn nỗi, hai qu lựu đạn rời khỏi phòng truyền thống thì nó không còn là lựu đạn nữa. Tôi cứ cố chứng minh nó chính là lựu đạn của Việt Nam đã từng đánh thắng Mỹ, nhưng chẳng ai tin. Người ta cứ bo nó là cục sắt rỉ...
Tôi bắt đầu thấy ngờ vực. Ch lẽ một cuốn sách chỉ ghi những chuyện như thế mà lại được bạn đọc Đức thích ư?.
- Người Đức không dễ lừa đâu, anh Khoa ạ - F. Gerke quay sang tôi - Cuốn sách thật sự cuốn hút. Nó kể toàn những chuyện lặt vặt. Nhưng vấn đề cuốn sách đặt ra thì lại chẳng lặt vặt chút nào.
- Vậy thì qua cuốn sách này, anh muốn nói điều gì với độc gi?
- Nói gì à? Khó nhỉ. Mà tại sao văn chưng lại cứ phi nói một cái gì đấy? Nếu tôi chẳng muốn nói gì c thì sao? Tôi nghĩ, trên đời này chẳng có ai là người lưng thiện. Chỉ có những kẻ bị bắt và chưa bị bắt. Thế thôi. Nói thực với anh, tôi nhìn đâu cũng thấy kẻ cắp. Kẻ cắp nhiều lắm. Nhan nhn khắp hành tinh này. ăn cắp ngay từ khi mới nứt mắt. Đn gin như đi học thì cóp bài chẳng hạn. Rồi lớn lên, có anh leo được tới ghế cao, nhưng vẫn không chịu bỏ nghề truyền thống. Nhiều khi lại dùng ngay chính quyền lực của mình để v vét của dân. Có người ăn cắp mà không biết mình ăn cắp. Thế nên cứ rao ging đạo đức ra r. Rồi quốc gia này ăn cắp của quốc gia kia. ăn cắp thưng hiệu. ăn cắp công nghệ. ăn cắp thông tin. ăn cắp c một mô hình xã hội. Cứ a dua bắt chước nhau, rập khuôn nhau. Sống bằng những giá trị không phi thực của mình. Điều ấy mới thật bi thm...
F. Hennig cười. Tôi cũng cười. Không ngờ chàng trai vẫn còn rất trẻ này lại có cái nhìn cực đoan đến thế. Đành rằng cái ác rất nhiều, nhưng trái đất này tồn tại được chính là nhờ những người lưng thiện, chứ đâu phi kẻ bất nhân. Người lưng thiện cũng nhiều lắm, ở đâu cũng có. Tôi kể cho F. Hennig nghe một chuyện mà chính tôi được chứng kiến ở nước Đức này. Tôi gọi đó là chuyện cổ tích. Nước Đức có nhiều chuyện cổ tích lắm. Ch thế ở xứ này có anh em Grim chỉ đi chép những câu chuyện cổ tích ở dọc đường mà rồi trở thành những nhà văn nổi tiếng thế giới.
Câu chuyện cổ tích này, Grim chưa kịp chép. Tôi đi từ Weima về Berlin. Trên c tuyến đường sắt chỉ có tôi và F. Gerke. Vậy mà c mạn nào là tàu. Cứ vài phút lại một chuyến tàu vun vút lao qua. Tôi rất kinh ngạc vì tầu chạy rất đúng giờ, chuẩn xác đến từng tích tắc. Cứ như vé ghi thì chuyến tàu của tôi khởi hành lúc 9h 10 phút. 9 h 8 phút, tôi xách va ly định nhy lên tàu thì Frank Gerke vội kéo giật lại. Đó là con tàu đi thành phố khác. 9h 9 phút vẫn chưa thấy con tàu của tôi. Còn đúng nửa phút nữa đến giờ khởi hành thì con tàu tôi chờ đợi mới đến. Nó chỉ dừng ở ga đúng 30 giây. Tôi vội vàng tất t chạy lên tàu, vừa lúc cửa khép và con tàu lao như bay trên mặt đất. Đến gần Berlin, tôi mới biết mình đã đánh ri mất cái túi nhỏ. Trong túi có 1000 dollar. Số tiền không lớn, chỉ tiếc trong túi còn hn chục cuộn phim tôi chụp dọc đường và hàng loạt cuốn băng cassete tôi ghi những cuộc tiếp xúc trong suốt c chuyến đi. Chúng tôi đang bối rối, thì một anh chàng to béo, mặt đỏ như gà trọi chạy đến tìm tôi: "Xin lỗi, có phi ông mất cái túi da không? ". Tôi kinh ngạc: "Vâng, có lẽ tôi đã đánh ri". "Không phi ông đánh ri. Ông bỏ quên trên ghế đợi tàu. Hiện nhà ga đã cất vào kho rồi. Ông có thể về Weima nhận lại được không?" . "Rất tiếc, tôi không còn trở lại Weima được nữa". "Vậy thì ông có thể nhận lại ở Berlin. Chúng tôi sẽ chuyển cho ông ngay trong chuyến tàu sau. Phiền ông đúng 17 giờ có mặt ở ga Berlin để nhận. Tầu chúng tôi chỉ dừng một phút, xin ông đến thật đúng giờ".
- Chuyện ấy thì có gì lạ? - Fallko Hennig nhếch mép cười - Cái túi anh vứt trên ghế. Người ta tưởng anh là kẻ khủng bố nên đã báo động. Công an đến dò mìn và thế là anh không mất tiền. Đn gin thế thôi.
F. Hennig khẽ thở dài:
- Người Đức chúng tôi không lưng thiện như anh nghĩ đâu. Mà làm gì có người lưng thiện. Ngay c anh nữa, anh có giám chắc với tôi ràng, anh là một kẻ lưng thiện không? - F. Hennig vè vè nhìn tôi - Anh là nhà văn. Anh sống bằng nghề văn. Cốt truyện anh lấy từ đời sống. Rõ ràng đấy là những chuyện của người khác. Cái vui nỗi buồn cũng của người khác. Anh biến thành tác phẩm của anh. Rồi anh thành người nổi tiếng. Anh có tiền nhuận bút đút túi. Thế thì rõ ràng anh cũng là một kẻ cắp. Cũng như tôi, như nhiều nhà văn khác, chúng ta đều là kẻ cắp c. Chỉ có điều, đấy là những kẻ cắp không bị ra toà...

[Phó Thường Nhân]

Cám ơn Bác Toanli.
Vài lời bàn thêm:
Cuối cùng thì Trần Đăng Khoa cũng tìm được một loại đề tài văn học hợp với ông. Có lẽ chỉ phí công những chuyến đi thực tế mà Trần Đăng Khoa đã từng làm trong quá khứ, ra đảo Trường Sa rồi đi đâu đó nữa, nhưng rốt cuộc cũng chẳng để lại được gì. Thế cho nên muốn đi ăn cắp cũng không phải là dễ, không phải cố tình muốn ăn cắp mà được, dù có được rèn luyện kỹ thuật bẻ khóa thượng thặng. Muốn ăn cắp cũng phải "Ngưu tâm ngưu, Mã tầm Mã", phải có duyên với nó mới được. Nói theo kiểu bác yuyu thì đó là "học để rồi quên", tức là ăn cắp vô y thức.
Sáng tạo là một kiểu ăn cắp vô ý thức, còn cố tình ăn cắp thì huặc chỉ làm được các tác phẩm tuyên truyền, huặc chẳng làm được gì cả.

[Người Thăng Long]

Sáng tạo là một kiểu ăn cắp vô ý thức, còn cố tình ăn cắp thì huặc chỉ làm được các tác phẩm tuyên truyền, huặc chẳng làm được gì cả.

To bác Phó,

Bác nói như thế thì tôi đây không phục cả 10 phần
Ở đây chỉ xin được khép nhỏ trong lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật mà thôi nhé. Nói rộng ra thì chắc cả năm không hết chuyện

Sáng tạo nghệ thuật mang tính kế thừa.
Người nghệ sĩ dựa trên nền tảng nghệ thuật của các bặc tiền bối hay thậm chí là của cả những người cùng thời nữa, rồi cộng thêm cá tính của mình mà tạo nên tác phẩm.

Có ai nói cụ Tiên Điền đi...ăn cắp văn không???
Cốt truyện là của người ta những cắch diễn tả và nhìn nhận vấn đề thì lại là của mình. Thế nên chưa đến 300 năm sau thì người ta đã hướng về thi nhân nhiều lắm rồi!

Anh nhà văn mang vốn sống của mình viết thành câu chuyện. trong câu chuyện kể về cuộc đời biết bao người...Nếu như anh ta chỉ đơn thuần chép lại nguyên si như cuộc sống thì hỏi có mấy ai đọc nhỉ?

Những chuyện đợn giản và "tầm thường" mang được vào trong văn như Lỗ Tấn thì thật sự gọi là sáng tạo rồi còn gì!

Cái quý của nhà văn là mượn chuyện của một cá nhân mà nói được về cả cuộc sống. Người thường không làm nghề thì chưa chắc đã nhận thấy những điều rất đơn giản ây cho đến khi đọc sách của nhà văn!


Còn thế nào gọi là "Đạo Văn"?
Rất đơn giản: cái của người thì nhận là của mình! Không hề có cái "Tôi" trong tác phẩm!
Nếu là trao đổi thông tin thì có thể sưu tầm, chọn lọc...Còn nếu đem ý của người khác nói là của mình thì dứt khoát là...kẻ trộm!

Trong forum nói chuyện với những ai viết bằng ý của chính mình thì biết ngay các bác nhỉ?!

[monty]

Thế cho nên muốn đi ăn cắp cũng không phải là dễ, không phải cố tình muốn ăn cắp mà được, dù có được rèn luyện kỹ thuật bẻ khóa thượng thặng.

Tôi thấy ông Trần Đăng Khoa chả ăn cắp cái gì của ai cả . Đúng hơn, đó là sự rập khuôn mà các nhà văn VN thường làm . Nói như Vũ Thư Hiên năm 1989 thì các nhà văn VN "ba phần tư không biết chấm phẩy". Có thể là hơi quá, nhưng xem ra ăn cắp chắc cũng không phải dễ lắm.

[Toanli]

Cac bạn trẻ thân mến,
Người ta đã biết tới thần đồng Trần Đăng Khoa ở các thi phẩm của gã từ hồi ấu thơ.
Rồi người ta lại biết "tên nhà quê" này qua Chân Dung và Đối Thọai tập 1.( sau hội thể thao Ci - gên 2003 hắn sẽ công bố Đối thọai phần 2 và 3 tổng tập này nhiều bí mật gồm các vua chúa của văn chuơng, nhưng khuôn mặt hắn chú ý bấy nay...)
Nhưng ít ngừoi biết Khoa trong tản văn và truyện kí. Đấy là ba bộ mặt dưới cái mặt nạ Trần Đăng khoa chân quê.
Tôi mở Topic này để giới thiệu về con người khá đặc sắc trong làng văn bây giờ, tôi gọi hắn là Cam la thời hiện đại. Dẫu là ở khía cạnh nào đó, gã còn phải lập nghề để đi lên nữa. Nhưng gã là một cái đầu ghê gớm theo tôi- nhất là khi hắn với cái chiêu mềm phê bình cảm tính của người sáng tác mà viết khen chê nguời khác.
Các bạn sẽ lần lượt quan sát hắn như vài ý kiến tôi viết về gã, những nhận xét Khoa trong bài tùy ký vừa qua.
Và có thể các bạn tha hồ luận về gã. Hắn khôn lắm chứ ko ngu ngơ nhu tôii đâu . Tha hồ khen, chửi, mắng...Gã vào mạng sẽ cười hề hề
Vừa rồi ở Đức, tôi chot giới thiệu sơ bộ mạng này, vẽ ra chân dung vài người. Gã chót lơ mơ tơ tưởng theo lời giới thiệu của tôi và hẹn quay lại để gặp vài em ở Châu Âu và Châu Mẽo... mơ mộng như hắn, nhưng tinh quái và còn khóac áo tiểu thư..

Bài viết này được sửa chữa mông má bởi Toanli: Aug 1 2003, 04:14 AM

[Người Thăng Long]

Kể ra mà "chat" với "lão Khoa" thì cũng thú vị đấy chứ?

[Toanli]

Frank Gerke
Và
Nhạc sĩ trịnh công sơn

Trần đăng Khoa

Trịnh Công Sơn là nhạc sĩ có nhiều người hâm mộ nhất. Đi đến đâu, tôi cũng thấy người ta hát ca khúc của anh. Nhạc Trịnh không chỉ ngự trị khắp mọi xó xỉnh của xứ Việt này mà còn len lỏi đến tận những ngóc ngách sâu thẳm nhất trong cõi tinh thần của người Việt ở Hải ngoại. Dường như ở đâu, Trịnh Công Sơn cũng có người yêu mến. Nhưng có lẽ cho đến tận lúc giã biệt cõi đời này, nhạc sĩ cũng không biết anh có một khán giả ngoại quốc còn say anh cuồng nhiệt hơn bất cứ người hâm mộ nào. Đó là vị Giáo sư trẻ người Đức Frank Gerke.

Tôi biết Frank Gerke cũng rất tình cờ. Dịp tôi qua Đức, anh là người phiên dịch cho tôi. Theo sự bố trí của bạn, Frank Gerke sẽ cùng tôi đến thăm một số thành phố. Còn một tuần đầu, người dịch cho tôi là chị Grit Seidel, một cô gái trẻ, là nữ phiên dịch tiếng Nga ở Bộ ngoại giao Đức. Grit Seidel nói tiếng Nga như một người Nga. Chúng tôi đến thăm nhà Gớt, thăm Trung tâm xuất bản sách báo Frank Fuork, rồi gặp gỡ các Tổng biên tập của mấy tờ báo tư nhân. Buổi chiều cuối cùng ở thành phố này, chúng tôi xem phim rồi Grit Seidel bàn giao công việc cho Frank Gerke. Theo đúng lịch trình, 5 giờ chiều, tôi và Frank Gerke lên tầu đi Weima. Nhưng 4 giờ vẫn chưa liên lạc được với F. Gerke. Grit Seidel bắt đầu thấy lo lắng: "Tôi đã điện cho Trung tâm báo chí, rồi điện về Trường Đại học Bonn. Chẳng ai biết F. Gerke ở đâu cả. Hay anh ấy bị tai nạn rồi...".

Người Đức làm việc rất chuẩn xác. F. Gerke không hề lỡ hẹn. Anh đã chờ chúng tôi từ 3 rưỡi chiều ở khách sạn. Đó là một người đàn ông cao lớn, trắng trẻo, tóc đen mướt, vai đeo chiếc ba lô to xù. Tay lại xách theo cây đàn ghi ta. Trên ngực áo đen là mảnh băng đen. Mảnh băng khâu thẳng vào áo. Hoá ra nhà anh mới có tang. Tôi muốn nói với anh mấy lời chia buồn...
- Tôi để tang anh Sơn đấy. Tôi là em của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn!
F. Gerke bắt đầu câu chuyện bằng một giọng trầm trầm. Tôi kinh ngạc khi thấy anh nói tiếng Việt rất chuẩn, lại kinh ngạc hơn khi biết Trịnh Công Sơn lại có người nhà là một ông Tây mắt xanh mũi lõ ở bên này...
- Không, anh Sơn chẳng có họ hàng gì với tôi cả F. Gerke thanh minh - Anh ấy không chắc đã nhớ được tôi. Nhưng tôi thì rất yêu anh ấy và lúc nào cũng nhớ anh ấy...


Con tầu đã rời ga Frank Four từ lúc nào rồi. Bồng bềnh hai bên cửa sổ là những ngôi nhà và những vườn cây, những cánh đồng lúa mì xanh ngăn ngắt. Thiên nhiên Đức đang tự vẽ ra những bức tranh tuyệt vời của Lêvitan. Nhưng Frank Gerke dường như không quan tâm lắm đến phong cảnh thiên nhiên trải ra suốt hai bên cửa sổ toa tàu.
- Khi được tin anh Sơn mất, tôi đang dạy Lịch sử Việt Nam ở trường Đại học Bonn. Vợ tôi báo cho tôi qua điện thoại. Nhưng tôi không tin. Vì đó là ngày cá tháng Tư. Ai tin được cái điều vô lý như thế? Tôi điện về Việt Nam. Hoá ra anh Sơn đi rồi thật. Thế là tôi bỏ dạy, về nhà. Tôi ốm lơ ốm lửng một tuần liền. Người sút đến ba ký...
- Rất cám ơn anh đã hết lòng yêu mến một nhạc sĩ tài năng của chúng tôi. Tôi cũng yêu nhạc Trịnh Công Sơn lắm. Nhưng rất tiếc là chưa có dịp nào được tiếp xúc với anh ấy...
- Thế thì đó là một thiệt thòi của anh - F. Gerke khẳng định - Khi biết anh sang đây, tôi định điện cho ông Nguyễn Quang Sáng, hỏi xem anh là một người như thế nào. Nhưng rồi thôi. Tôi muốn tự tìm hiểu, khám phá. Anh yêu nhạc Trịnh Công Sơn, như thế có nghĩa anh là người tử tế...

F. Gerke lại cười. Còn tôi thì kinh ngạc. Tôi chưa thấy ai lại mang nhạc Trịnh ra làm thước đo, đánh giá con người.
- Anh gặp ông Sơn trong trường hợp nào?
- Lâu rồi. Khi ấy, tôi còn ở Tây Nguyên, làm phiên dịch cho một công ty Cà phê của Đức đặt văn phòng ở Ban mê thuột. Tôi nghe nhạc anh Sơn và thấy mê. Nhạc anh Sơn rất đặc biệt. Anh có để ý không? Bài nào cũng chỉ phất phơ có mấy nét thôi, cứ như là nhạc của trẻ con ấy. Nhưng nghe là nhớ ngay. Trịnh Công Sơn đã đạt được đến độ cao nhất của nghệ thuật. Đó là sự giản dị. Tôi yêu nhạc anh Sơn, rồi tìm đến thăm anh ấy. Thế rồi anh em biết nhau. Đơn giản thế thôi mà...

Nói rồi, F. Gerke ôm đàn hát. Anh hát hay lạ lùng. Đến nỗi, tôi cứ tưởng là Trịnh Công Sơn đang hát.
- Tôi có cái băng của Trịnh Công Sơn. Chính anh Sơn đã dạy tôi hát đấy. Tôi hát theo băng mà - F. Gerke nói - Anh bảo chỉ có Khánh Ly hát mới ra Trịnh Công Sơn ư? Anh nhầm đấy. Người hát hay nhất nhạc Trịnh chính là Trịnh Công Sơn. Sau Trịnh mới đến Khánh Ly. Sau Khánh Ly là không còn ai nữa. Hồng Nhung chỉ hát tàm tạm được một đôi bài. Còn các ca sĩ khác thì không thể chấp nhận được. Trịnh Công Sơn có một chùm ca khúc viết tặng Hồng Nhung. Nhưng ngay chính chùm ca khúc giành cho riêng mình ấy, Hồng Nhung hát vẫn không bằng được Khánh Ly. Thế mới đau chứ...

Frank Gerke quay ra cửa sổ. Nhưng hình như anh chẳng nhìn thấy gì.
- Trịnh Công Sơn là một nửa âm nhạc Việt Nam. Mặc dù nhạc Cách mạng của các anh rất hay. Hầu như bài nào cũng hay. Khoẻ khoắn, hùng tráng. Nhưng đó là nhạc hội hè, nhạc vui. Nhạc cho tất cả mọi người. Hầu hết nhạc sĩ các anh đều viết cho đám đông. Người ta hát khi vui, hát ở chỗ đông người. Còn nhạc anh Sơn là nhạc chỉ dành cho một người thôi. Khi nào buồn, khi nào cô đơn đến tuyệt vọng mà không còn biết nương tựa vào đâu nữa, người ta tìm về với Trịnh. Trịnh sẽ đón họ, nâng đỡ an ủi họ. Vì thế, tôi mới bảo Trịnh Công Sơn là một nửa âm nhạc Việt Nam. Nếu chỉ có Trịnh Công Sơn thì âm nhạc Việt Nam cũng có gì như còn méo mó, nhưng nếu chỉ có âm nhạc Cách mạng mà thiếu Trịnh Công Sơn thì nền âm nhạc các anh vẫn không thể gọi là hoàn thiện được, vì nó vẫn thiếu một mảng rất cần thiết cho đời sống con người. Nhạc Trịnh hay lắm. Hay một cách thấm thía. Lời ca của anh ấy rất đẹp. Đẹp như thơ...
- Còn hơn thơ ấy chứ - Tôi góp thêm - Thậm chí có những lời ca của anh ấy, bọn thi sĩ chúng tôi không viết nổi đâu...
- Nhưng cũng không nên vì thế mà lại bảo anh ấy là một nhà thơ lớn.

Không biết ông thi sĩ nào nói như thế ở trên báo nhỉ? Hình như anh à? Anh hay ai nhỉ? Nói thế là nói liều đấy. Ca từ của Trịnh Công Sơn chỉ đẹp khi nó nằm trong giai điệu của Trịnh thôi, tách ra khỏi âm nhạc, để nó đứng độc lập như một bài thơ thì nó đâu có phải thơ. Trịnh Công Sơn có làm thơ đâu. Anh ấy viết nhạc đấy chứ. Tôi rất yêu nhạc Trịnh. Yêu như một tín đồ của anh ấy. Nhưng cũng phải thành thật mà nói rằng, nhạc Trịnh nghe lẻ từng bài thì rất hay. Nhưng nghe cả một cuộn băng thì lại thấy mệt vì đơn điệu. Ông Văn Cao của các anh đa dạng hơn nhiều, phong phú hơn nhiều, mặc dù so với Trịnh Công Sơn, ông ấy viết rất ít...

F. Gerke đã thực sự hiện nguyên hình một con ma xó. Anh ứng tác thơ lục bát bằng tiếng Việt. Rồi anh hát chèo, hát dân ca Quan họ và ca cải lương, ca bài chòi. Thật khó mà hình dung F. Gerke lại là một người Đức. Nếu cứ nhắm mắt nghe anh nói thì ta có thể lầm tưởng mình đang nhậu với một anh Hai nào đó ở Sài Gòn...
- Anh biết tôi học tiếng Việt ở đâu không? F. Gerke hỏi - Học ở quán Mộc Tồn đấy. Cánh bợm nhậu dạy tôi. Rồi tôi nói tùm lum tà la...
Hôm cuối cùng tôi ở nước Đức, bạn bè người Việt ở Nhà văn hoá Việt Nam tổ chức cuộc gặp gỡ rồi sau đó là một bũa tiệc thịt dê. Thịt dê "đánh" từ Việt Nam sang. Tưng bừng chả kém gì Hà Nội. Trong men rượu ngà ngà, Frank Gerke đề nghị mỗi người góp một câu thơ theo giọng Bút Tre để "Chào mừng nhà thơ Trần Đăng Khoa" rồi anh hào hứng mở đầu:
- Yêu nhau, góp tí máu dê - Mừng anh Văn Khoả từ quê sang đầy... Văn Khoả nghĩa là Trần Đăng Khoa đấy...

Thế rồi nhà thơ Phạm Kỳ Đăng, nhà văn nổi tiếng Nguyễn Văn Thọ, vợ chồng nghệ sĩ Tôn Nữ Nguyệt Minh, nhà nghiên cứu, dịch giả Trương Hồng Quang, nhà văn yêu kiều xinh đẹp Phạm Thị Hoài..., nói như F. Gerke, mỗi người góp một tí "máu dê", thành một bài thơ khá dài, rồi F. Gerke cùng Nguyễn Văn Thọ kết thúc:
- Ra về hãy nhớ lời thề - Yêu nhau cứ phải thịt dê tương gừng -Em tửng tưng, lão tửng tưng - Bố thằng nào giám lẫy lừng vào đây...- F. Gerke cười khục khục - Tôi cứ kết hợp cụ Đồ Chiểu với thi sĩ Nguyễn Duy ông anh tôi cho có tính dân tộc.

Lúc tiễn tôi ra sân bay về nước, F. Gerke nhờ tôi chuyển lời thăm của anh tới nhà văn Nguyễn Quang Sáng, nhà thơ Nguyễn Duy và nhạc sĩ Bảo Phúc. Rồi anh đọc câu thơ của thi sĩ Bùi Giáng mà anh rất khoái: "Sài Gòn Chợ Lớn dong chơi - Đi lên đi xuống đã đời du côn". Anh thấy tôi có "du côn" không, anh Khoa? - F. Gerke quay lại hỏi tôi bằng một giọng đặc sệt Sài Gòn - Anh Sơn bảo ở trong tôi có đến 99% là dòng máu người Việt, còn Đức chỉ có 1% thôi. Tôi thì ngờ, hình như trong tôi không có đủ 1% dòng máu Đức - F. Gerke cười hô hố - Tôi sẽ phấn đấu trở thành Hội viên Hội nhà văn Việt Nam. Về già, tôi sẽ đưa vợ sang Việt Nam ở. Chúng tôi sẽ mua một căn nhà lá nào đó ở một miệt vườn, rồi làm một ông già Nam Bộ. Thật đấy: "Qua nghĩ chán, sống nghĩa là xả láng - ăn hết nhiều chứ ở hết bao nhiêu - Nhà lá bung binh che lá dừa lá mía - Nón lá qua loa nhưng nhậu phải đều đều..."

[Người Thăng Long]

Khoa viết thì cũng có những ý hay hay và lối hành văn tưng tửng Nhưng cái hay gặp là phong cách viết của các bài giống nhau quá! Đọc 1 lần thấy ngồ ngộ, đọc 2 lần thì...không thích nữa?!

Câu hỏi dành cho "lão Khoa" đấy nhé???

[yuyu]

KHoa , tôi thấy cũng thường thôi, có gì độc đáo , xuất sắc đâu ?
Ở bên kia bác Toanly để cái tít " theo bước chân Khoa " theo tôi là hơi sến . ( ngay cả nếu thay là Bác hay Vĩ Nhân nào đó cũng sến chứ đừng nói gì Khoa ! )
Khoa mình chỉ thích hồi còn bé làm thơ thần đồng rất hồn nhiên bản năng , mặc dù đọc lại bây giờ đã mất cái cảm giác xúc động hồi đó, nhưng cũng còn được ...đại lọai như :
" ...
Cỏ gà rung tai nghe
Bụi tre tần ngần gỡ tóc
Hàng bưởi đu đưa, bế lũ con đầu tròn trọc lốc ...

Sấm, ù ù như say lúa ....
Ông Trời mặc áo giáp đen ra trận .
Muôn ngàn cây mía múa gươm ..."

Đại khái, mình nghĩ đỉnh cao của Khoa vãn là " Góc sân và khỏang trời " .
Nói là Học viện Gorki giết chết tài năng thơ của chú bé Khoa thì có vẻ hơi quá . Nhưng quả thật Thơ, Văn ..và nói chung là Nghệ Thuật không dậy được . Học thì cứ học, nhưng thành hay không là chuyện khác , thậm chí đôi khi học lắm lại đâm hỏng ! Thà cứ ngây ngô, hồn nhiên , nhiều khi lại hay, chứ càng khôn ngoan, văn chương lại càng khô cứng và nhạt ....
KHoa bi giờ nổi tiếng ở phê bình hơn làm thơ , đấy là thất bại chứ không hay gì . Trong nghệ thuật khó nhất là làm nghệ sĩ sáng tác tự do. Làm nghiên cứu hay phê bình thì yếu hơn, nhưng cũng đòi hỏi phải có ít nhiều kiến thức . Giảng dạy là dễ nhất , nếu không muốn nói là kém tài thì mới đi giảng dậy. Vì trong nghệ thuật, nói thì dễ , làm mới khó .

[mưa]

Thà cứ ngây ngô, hồn nhiên , nhiều khi lại hay, chứ càng khôn ngoan, văn chương lại càng khô cứng và nhạt  ....

Hi hi, bác yuyu, bác Khoa giờ thêm mấy chục cái lá xuân xanh, bác lại mong bác ấy "thà cứ ngây ngô" như cái thời "Hàng bưởi đu đưa, bế lũ con đầu tròn trọc lốc ..."

Em thì có cảm tưởng nhiều khi người ta cứ có sẵn một ấn tượng là thơ bác Khoa ngày còn loanh quanh với Góc sân và Khoảng trời là nhất, giờ thì có văn xuôi hay phê bình, thơ thẩn hay giảng dạy cũng thua xa cái thời "huy hoàng" ấy. Rồi thì người này gật, người kia ừ, người nữa cũng không cảm thấy thế lắm nhưng cũng a dua đồng ý (mặc dù có khi chả buồn đọc thêm cái gì bác ấy viết ngoài những vần thơ ngày bé). Cái kiểu adua giống với cái bệnh "đua đòi" bác Milou post ở đâu ấy nhỉ, cái gì mà thấy người ta bảo mình cũng ừ theo ấy.

Chỉ thấy là Chân dung và Đối thoại của bác Khoa được tái bản đến đâu như lần thứ 9. Ồi nhưng mà thế nào các bác cũng bảo, cái đấy là văn học "bình dân" chứ không phải elite, bán được nhiều là phải!