Bài trích từ diễn đàn Dac Trung
::: Bảo Vũ (ABC Radio) :::
Biến Cố 1.11.1963: 40 Năm Nhìn Lại (Phần I)
Hôm nay, cách đây đúng 40 năm, vào ngày mùng 2 tháng 11 năm 1963, cuộc đảo chính tại Sài Gòn, thủ đô Việt Nam Cộng Hòa đang bước vào những giờ phút cuối cùng. Cũng trong ngày hôm nay, người cầm đầu nền Đệ Nhất Cộng Hòa, Tổng Thống Ngô Đình Diệm cùng người em, Cố Vấn Chính Trị Ngô Đình Nhu bị thảm sát.
Trong chương trình Thời Sự Chủ Nhật đặc biệt tuần này và tuần tới với chủ đề “Biến Cố 1.11.1963: 40 Năm Nhìn Lại” của Ban Việt Ngữ Đài Phát Thanh Úc Châu, Bảo Vũ mời quý vị nghe phát biểu của một số nhân vật từng một thời góp phần, trực tiếp hoặc gián tiếp vào cuộc đảo chính như cựu Trung Tướng Tôn Thất Đính, Hòa Thượng Thích Tâm Châu, cựu Đại Sứ Bùi Diễm, v.v.
Thêm vào đó, trong chương trình đặc biệt này, cựu Trung Tá Vương Văn Đông, người từng thực hiện cuộc đảo chính bất thành hôm 11 tháng 11 năm 1960 cũng lên tiếng nhận định về con người và chế độ của ông Ngô Đình Diệm.
Trong mục Thời Sự Chủ Nhật đặc biệt này, quý vị sẽ có cơ hội được nghe tiếng nói của ông Bùi Tín, cựu Đại Tá Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa kiêm phó Tổng Biên Tập báo Nhân Dân. Ông Bùi Tín nhận định về cố Tổng Thống Việt Nam Cộng Hòa Ngô Đình Diệm, và so sánh nhà lãnh đạo miền Nam với nhà lãnh đạo miền Bắc, cố Chủ Tịch Hồ Chí Minh.
Bất cứ ai tìm hiểu về tình hình chính trị miền Nam đều phải công nhận rằng Ngô Đình Diệm là một nhân vật lịch sử độc đáo có thể gây rất nhiều tranh luận. Lịch sử chắc chắn sẽ nhìn nhận và phán định công cũng như tội của ông một cách đúng đắn và công bình.
Trong lúc này, mặc dù 40 năm đã trôi qua, thế nhưng khá nhiều nhận định vẫn còn gần như giữ y những nét sôi nổi ngày nào. Dù bênh hay chống ông Diệm và chế độ của ông, mọi người ai ai cũng phải công nhận rằng, sau khi chế độ Ngô Đình Diệm bị lật đổ, miền Nam đã ngay lập tức rơi vào tình thế hỗn loạn triền miên với bao cuộc đảo chính, chính lý liên tiếp diễn ra.
Chiến tranh mở rộng và miền Bắc đã ào ạt tung quân vào miền Nam để rồi vào ngày 30 tháng Tư năm 1975, Trung Tướng Dương Văn Minh, người cầm đầu cuộc đảo chính hôm mùng 1 tháng 11 năm 1963 để lật đổ chế độ Ngô Đình Diệm đã đầu hàng quân đội cộng sản miền Bắc.
Trớ trêu thay, nhân vật cao cấp nhất của quân đội miền Bắc có mặt tại dinh Độc Lập lúc ông Dương Văn Minh, Tổng Thống cuối cùng của Việt Nam Cộng Hòa đầu hàng hôm 30 tháng Tư năm 1975 lại chính là Đai Tá Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa Bùi Tín.
Bây giờ, trong mục Thời Sự Chủ Nhật đặc biệt có chủ đề “Biến Cố 1.11.1963: 40 Năm Nhìn Lại”, trước hết mời quý vị nghe phát biểu của cựu Trung Tá Vương Văn Đông, người từng thực hiện cuộc đảo chính bất thành hôm 11 tháng 11 năm 1960.
Nên biết, ông Vương Văn Đông xuất thân khóa 2 trường võ bị Đà Lạt. Trước ngày đảo chính, ông từng là Tư Lệnh Phó Liên Đoàn Nhảy Dù, Tư Lệnh Phó Sư Đoàn 7. Sau đó ông về Trường Đại Học Quân Sự làm Giám Đốc lớp Tiểu Đoàn Trưởng và lớp Tham Mưu.
Ong từng theo dự các lớp huấn luyện tại Trường Tham Mưu ở Paris, Pháp, lớp Trung Đoàn Trưởng ở Sài Gòn. Khóa huấn luyện sau cùng ông tham dự trước khi đảo chính là lớp Chỉ Huy Và Tham Mưu ở Lavenworth, tiểu bang Kansas, Hoa Kỳ.
Trước câu hỏi “Xin cho biết cảm nghĩ của ông lúc đó, hồi năm 1960, về ông Ngô Đình Diệm và chế độ”, từ thủ đô Paris, Pháp Quốc, cựu Trung Tá Vương Văn Đông phát biểu như sau:
CỰU TRUNG TÁ VƯ NG VĂN ĐÔNG: Tôi có những lý do để thực hiện cuộc đảo chính ông Diệm.
Tôi nghĩ rằng sau Hiệp Định Genève, Việt Nam có hơn hai năm hòa bình và có cơ hội hãn hữu để cải tổ toàn diện guồng máy hành chánh do Thực Dân để lại.
Nhưng chế độ ông Diệm đáng lẽ dùng cơ hội tốt đẹp đó để thiết lập chế độ thực sự dân chủ, pháp trị, thì gia đình ông đã thi hành chính sách triệt hạ những đoàn thể quốc gia hay những người dân chủ không cùng đường lối.
Để thực hiện cái đó, để củng cố địa vị, chế độ của ông Diệm bắt nhân viên, guồng máy chánh quyền hay quân đội phải học tập chủ thuyết Nhân Vị; không khác gì Cộng Sản bắt mọi người học chính trị.
Chế độ còn đưa ra chính sách tố cộng, bắt giữ, giam cầm, thủ tiêu bừa bãi tất cả những ai nghi là đối lập, là cộng sản hay kháng chiến cũ. Gia đình ông Diệm dần dần đi tới tác phong của một chế độ chuyên chế gia đình trị. Là một người ở ngoài Bắc di cư vào, bỏ đất Bắc di cư vào Nam, hy vọng có được chế độ dân chủ thực sự để cho miền Nam khỏi rơi vào tay cộng sản thì tôi lại gặp một chế độ chuyên chế khác.
Về ông Diệm thì thật ra, theo quan niệm của tôi, ông Diệm chỉ là một vị quan lại lỗi thời, tàn dư của một chế độ quân chủ. Nhờ hoàn cảnh chính trị đất nước, ông Diệm đã nắm được chính quyền. Thật ra, theo tôi ông Diệm không hiểu gì về tình hình chính trị đất nước, xa rời quần chúng.
Ngoài ra có thể nói, lúc đó ông ta coi những đối tượng có thể đe dọa chế độ (nguy hiểm) hơn là sự đe dọa của cộng sản. Những đối tượng đó là những thành phần quốc gia không theo chủ trương của ông.
Theo tôi, sự khủng bố do ông Diệm gây ra đã dồn những người quốc gia, dân chủ, dồn dân chúng, dồn những người kháng chiến cũ đến chỗ chống đối.
Theo tôi, đó là nguyên nhân chính gây ra tình trạng bất ổn về mặt chính trị. Tình trạng bất ổn đó đã tạo cơ hội cho chánh quyền miền Bắc và Hoa Kỳ trực tiếp can thiệp vào nội bộ miền Nam mỗi ngày một sâu rộng hơn. Chiến tranh leo thang để rồi đưa đến kết quả là ngày 30 tháng Tư năm 1975.
BẢO VŨ: Kể từ ngày ông đảo chính tới nay đã 43 năm và ông Diệm đã nằm xuống 40 năm rồi. Bây giờ khi nhìn trở lại ông Diệm thì cảm nghĩ của ông về ông Diệm như thế nào ?
CỰU TRUNG TÁ VƯ NG VĂN ĐÔNG: Hơn 40 năm sau, tôi không thay đổi quan niệm trước đó của tôi về chế độ Nhân Vị, tức là chế độ của ông Diệm.
Tức là, nếu hiện bây giờ vẫn có những điều kiện như lúc đó, và cái đường lối chính trị cũng như lúc đó, thì tôi cũng lại sẽ làm lại một cuộc đảo chính như vậy.
Dĩ nhiên nó có những cái điểm khác như vấn đề tổ chức , vấn đề dùng người, vấn đề kết nạp người sẽ cẩn thận hơn.
Tôi không thay đổi ý kiến gì về chính sách của ông Diệm hết.
BẢO VŨ: Và nếu phải so sánh giữa chế độ của ông Diệm với chế độ của ông Hồ Chí Minh thì ông thấy hai chế độ như thế nào ?
CỰU TRUNG TÁ VƯ NG VĂN ĐÔNG: Cũng có dư luận cho rằng dù sao thì chế độ của ông Diệm cũng còn hơn chế độ công sản. Điều đó thì theo tôi cũng có phần nào đúng.
Nhưng mà chúng ta không thể nào đem một chế độ chuyên chế để so sánh với một chế độ độc tài khác, khắc nghiệt hơn; để rồi vừa lòng với cái chế độ thứ nhất. Theo tôi, bổn phận của chúng ta là làm sao cho đất nước có một chế độ công bình, tôn trọng tự do và nhân phẩm của con người.
LỜI DẪN: Một số người cho rằng cuộc đảo chính ngày mùng 1 tháng 11 năm 1963 đã không thể diễn ra; hoặc nếu diễn ra thì cũng đã diễn ra theo những chiều hướng khác, nếu không có sự tham dự của một trong những nhân vật quan trọng nhất lúc bấy giờ là Thiếu Tướng Tôn Thất Đính, Tư Lệnh Quân Đoàn 3 kiêm Tư Lệnh Vùng 3 Chiến Thuật kiêm Tổng Trấn Sài Gòn Gia Định.
Từ California, Hoa Kỳ, ông Tôn Thất Đính cho biết cảm nghĩ của ông về chế độ và con người Ngô Đình Diệm như sau:
CỰU TRUNG TƯỚNG TÔN THẤT ĐÍNH: Tôi nhận thấy là cựu Tổng Thống Ngô Đình Diệm là một người yêu nước và là một con người xứng đáng là một nhà lãnh đạo.
Kiếm được người quốc gia như Tổng Thống Ngô Đình Diệm thì chắc là hoàn toàn không có rồi.
Nhưng chỉ tiếc rằng trong thời gian qua, cũng chỉ vì cái sự ưu ái gia đình quá, quá nể gia đình mà gây ra những xáo trộn trong gia đình cũng như gây ra những xáo trộn về ngoại giao cũng như về quân đội.
Trong khi đó Phật Giáo chỉ là một cái điểm cuối … (NGHE KHÔNG RÕ: BV) Chính quyền nào đụng tới tôn giáo đều có những sự khó xử và dễ gây ra những sự xúc động quốc tế. Vì thế dù tôi không đảo chánh thì cũng sẽ có cuộc đảo chánh khác; không do người này thì do phe phái khác chủ động.
BẢO VŨ: Thưa ông, có một số người ở miền Nam nói rằng nếu không lật ông Ngô Đình Diệm thì sớm hay muộn đất nước cũng rơi vào tay cộng sản ?
CỰU TRUNG TƯỚNG TÔN THẤT ĐÍNH: À, vấn đề đó như thế này:
Đã có một vài sự kiện xảy ra trong thời kỳ đó. Đó là, xuyên qua Ủy Hội Quốc Tế, chính quyền đương thời (Ngô Đình Diệm) đã có sự tiếp xúc với Bắc Việt để tìm sự hòa hợp, để tìm lối thoát, để chống đối lại người Mỹ.
Vì thế những người đó thấy rằng nếu không đảo chánh thì đất nước sẽ rơi vào tay cộng sản. Những người đó nghĩ rằng hòa hợp hòa giải với cộng sản là không được.
BẢO VŨ: Thưa ông, ông có nghĩ rằng chính phủ Ngô Đình Diệm là một chính phủ đàn áp tôn giáo, đàn áp Phật Giáo ?
CỰU TRUNG TƯỚNG TÔN THẤT ĐÍNH: Cái sự này thì mình chỉ thấy sự kiện thôi.
Sự kiện là có bắt bớ, sự kiện là đã có các nhà tu bị giam. Dù mình có nói đàn áp hay không đàn áp thì cái sự kiện đó đã xảy ra và quốc tế đã công nhận.
Tôi nghĩ rằng, đó chỉ là một giọt nước. Phật Giáo đã nhảy vào trong cuộc để đứng lên thì phải có sự đàn áp. Vì vấn đề an ninh, sự đàn áp sẽ xảy ra; bắt buộc phải xảy ra.
Tôi nghĩ rằng một chính quyền nào mà đã động tới tôn giáo, như chính quyền hiện hữu của cộng sản hiện nay, khi động tới tôn giáo thì họ cũng sẽ sụp đổ.
BẢO VŨ: Bây giờ nhìn trở lại 40 năm, ông thấy thế nào về cuộc đảo chính đó.
CỰU TRUNG TƯỚNG TÔN THẤT ĐÍNH: Chính chúng tôi là người đứng ra chủ trương, chúng tôi có kế hoạch giữ ông Diệm lại mà đưa ông Nhu ra (nước) ngoài đúng theo như ước muốn của mọi người cũng như của ngoại quốc.
Nhưng tiếc thay, cuộc đảo chánh đã không thành. Không thành là vì sao ?
Sau cuộc đảo chánh đã có sự chia rẽ, giành giựt. Làm một cuộc đảo chánh mà không có kế hoạch để bảo vệ an ninh. Đảo chính thành công, nhưng cách mạng không được thể hiện như ước muốn. Đó là sự đau lòng nhất của tôi.
Mãi mãi trong 40 năm và (sau này ) ở hải ngoại, khi nghĩ lại tôi cũng cảm thấy ân hận vì mình cũng có tội; vì mình đã làm kế hoạch mà không hoàn thành kế hoạch để bảo tồn tính mạng cho nhà Ngô.
Tôi ân hận rằng đã không bảo vệ được cho gia đình nhà Ngô.
Tôi ân hận rằng mặc dù đã đảo chánh, thế nhưng kế hoạch bị sơ xẩy để có kẻ lợi dụng sát hại sát hại cả gia đình nhà Ngô.
Tôi không ân hận về cuộc đảo chánh, nhưng tôi ân hận về cuộc cách mạng đã không thành. Đảo chánh để đi tới cách mạng; thế mà cách mạng đã không thành.
LỜI DẪN: Một trong những câu hỏi quan trọng mà cho đến giờ này vẫn chưa có có câu trả lời thỏa đáng.
Câu hỏi đó là: “Ai đã ra lệnh giết ông Diệm, ông Nhu ?”
Sau 40 năm, vẫn chưa một ai lên tiếng xác nhận mình hoặc phe nhóm của mình, đã ra lệnh hạ sát ông Ngô Đình Diệm và người em Ngô Đình Nhu.
Sau đây là phát biểu của ông Tôn Thất Đính về vấn đề này:
CỰU TRUNG TƯỚNG TÔN THẤT ĐÍNH: À, vâng. Vấn đề này thì dễ trả lời quá.
Cái đó (chủ trương giết hai ông Diệm Nhu) là chủ trương của ông Dương Văn Minh.
Ông Dương (Văn Minh) giết chứ còn ai giết nữa. Người giết là một sĩ quan tùy viên thân tín của ông Minh.
Chỉ có ông tư lệnh mới có thể ra lệnh cho sĩ quan tùy viên. Chỉ có Dương Văn Minh. Không có một tướng nào có thể ra lệnh cho Nhung được hết.
Ông Nhung chỉ làm theo chỉ thị của người tư lệnh của mình là Đại Tướng Dương Văn Minh thôi. Nhưng mà người đã nằm xuống, chuyện đã qua, tôi để lịch sử phán xét.
Tôi nghĩ rằng trong đó có những màng lưới chính trị xui đẩy vào, áp đặt phải thanh toán nhà Ngô.
LỜI DẪN: Nên biết sáng ngày mùng 2 tháng 11, từ nhà thờ Cha Tam, Đại Uy Đỗ Thọ, tùy viên ông Diệm, theo lệnh ông gọi điện về Bộ Tổng Tham Mưu, nơi phe đảo chính dùng làm tổng hành dinh, để xin các tướng lãnh đảo chính cho xe vào đón ông Diệm và ông Nhu về Bộ Tổng Tham Mưu.
Trong số những người đi đón có Đại Uy Nguyễn Văn Nhung, tùy viên đồng thời là cận vệ Tướng Dương Văn Minh.
Khi hai ông Diệm và Nhu bị đẩy vào xe M 113 thì trên xe đã có sẵn Đại Uy Nhung. Đoàn xe chạy về Bộ Tổng Tham Mưu. Trên đường đi, hai ông bị giết.
Bây giờ, trong chương trình đặc biệt mang chủ đề Biến Cố 1.11.1963: 40 Năm Nhìn Lại, chúng tôi mời quý vị nghe ông Bùi Tín, cựu Đại Tá kiêm phó Tổng Biên Tập báo Nhân Dân. Viên chức cao cấp miền Bắc này nhận định về người lãnh đạo miền Nam ra sao ?
Ông Bùi Tín phát biểu như sau:
CỰU PHÓ TỔNG BIÊN TẬP BÙI TÍN: Ông Ngô Đình Diệm là một nhân vật lịch sử.
Với thời gian 40 năm nhìn lại, người ta mới có thể nhìn rõ hơn. Người ta có nhiều ý kiến rất khác nhau, thậm chí đối lập nhau về nhân vật lịch sử này.
Có người cho là ông ta là nhân vật hoàn toàn tiêu cực. Đặc biệt là những đánh giá ở Hà Nội thì cho đến nay Hà Nội vẫn cho rằng ông là con người phản động, tay sai của Mỹ, c ủa Pháp, v.v...
Đặc biệt, có một số người nữa, như Phật Giáo chẳng hạn, thì coi ông như một đối thủ, một người đã đàn áp tôn giáo. Còn trong những anh em gọi là quốc gia cũ thì có những đánh giá khác nhau: Người thì phê phán kịch liệt; nhưng người thì cũng ca ngợi.
Đối với tôi, tôi thấy rằng ta cần phải có một cách nhìn rất công bằng với lịch sử.
Tôi suy nghĩ về nhân vật này bởi vì tôi biết ông Ngô Đình Diệm ngay từ khi tôi còn nhỏ.
Năm 1933 khi ông Bảo Đại trở về nước trực tiếp chấp chính và làm việc cải tổ nội các thì ông Ngô Đình Diệm được cử làm thượng thư bộ Lại, tức là đứng đầu nội các Nam Triều gồm có 6 vị thượng thư.
Ong cụ thân sinh ra tôi là thượng thư bộ tư pháp cũng cùng thời gian đó.Về sau này ông Diệm lên làm Thủ Tướng và làm Tổng Thống và đến năm 1963 thì ông chết trong cuộc đảo chính bi thảm ngày mùng 1 tháng 11 năm 63.
Khi nhìn lại tất cả các tài liệu, tôi cho rằng ông Diệm là một người yêu nước, một người đã từng chống Pháp. Mà do chống Pháp cho nên ông ta làm Thượng Thư Bộ Lại chỉ có 3 tháng thì ông ta xin từ chức.
Mà nguyên nhân xin từ chức thì bây giờ theo tôi tìm hiểu, chính là vì ông ấy muốn chính phủ Pháp phải giao lại cho chính phủ Nam Triều các quyền nội trị ở BắcKỳ y như ở Trung Kỳ theo như quy định của Hiệp Định Patenôtre (ký hồi năm 1884). Nên biết sau này, (vào năm 1887,) người Pháp đã sửa chữa lại Hiệp Định Patenotre.
Đòi hỏi thứ nhì của ông Diệm là ông đòi Pháp phải để cho Viện Dân Biểu Trung Kỳ và Viện Dân Biểu Bắc Kỳ phải có nhiều thực quyền hơn.
Hai đề nghị này bị người Pháp phản đối cho nên ông Diệm đã từ chức. Khi ông từ chức thì tất cả anh em trong nhà không ai bằng lòng.
Từ các ông anh là ông Ngô Đình Thục, ông Ngô Đình Khôi, cho tới những người em như Ngô Đình Luyện, Ngô Đình Cẩn, Ngô Đình Nhu, v.v. đều phản đối.
Nhưng mà ông ấy kiên quyết từ chức. Ong Diệm đã treo ấn từ quan với thái độ rất khẳng khái.
Sau này khi ông ấy chết thì tôi được biết là chính người Mỹ đã quyết định loại bỏ ông ấy. Tất nhiên là Mỹ không chủ trương giết một cách tàn ác như thế đâu.
Thế nhưng Mỹ muốn rằng ông Diệm phải từ bỏ người em Ngô Đình Nhu và nhất là cô em dâu là Lệ Xuân, là người rất là khó chịu và làm mất uy tín của ông.
Thế nhưng ông đã không nghe, và ông đã giữ nguyên cả ông Nhu và giữ nguyên cô Lệ Xuân cho nên Mỹ quyết định thay.
Tôi nghĩ đấy cũng là thái độ rất ngay thật.
Nguyên nhân là ông ấy không muốn cho Mỹ đưa nhiều quân vào, không muốn mở rộng chiến tranh ra. Tôi nghĩ đấy là một thái độ rất tiến bộ, rất có lợi cho dân tộc.
Do đó tôi coi ông Ngô Đình Diệm là một con người yêu nước.
Ông Diệm là một con người học hành xuất sắc từ nhỏ; bởi vì năm 28 tuổi ông đã là tri huyện của Hải Lăng.
Đã thế, học trường Hậu Bổ ra, ông ấy đứng thứ Nhất. Thế rồi ông làm Tuần Phủ, tức đứng đầu cả tỉnh Phan Thiết từ năm mới 30 tuổi.
Sau này, khi vào Huế, ông làm Thượng Thư Bộ Lại, tức là đầu Triều, năm có 32 tuổi, tức là trẻ nhất trong tất cả các vị thượng thư.
Ông là người có thái độ ngay thật như thế; cho nên, công bằng mà nói, tôi nghĩ lịch sử cần đánh giá ông Diệm là một con người vì dân tộc, một con người yêu nước chân chính.
Tuy nhiên ông có những nhược điểm như xây dựng gia đình trị, như chưa hiểu tất cả những giá trị của dân chủ, v.v. Theo tôi nghĩ đấy là những khiếm khuyết của ông Diệm.
KẾT: Thưa quý thính giả, quý vị vừa nghe phần đầu loạt bài đặc biệt 2 kỳ với chủ đề Biến Cố 1.11.1963: 40 Năm Nhìn Lại.
Chủ Nhật tuần tới, một số nhân vật khác như Hòa Thượng Thích Tâm Châu, cựu Đại Sứ Buì Diễm,v.v sẽ lên tiếng về vấn đề này. Mục Thời Sự Chủ Nhật của Đài Phát Thanh Uc Châu tới đây chấm dứt. Bảo Vũ xin kính chào và hẹn gặp quý vị vào tuần tới.
XIN LƯU Ý QUÝ THÍNH GIẢ: VÌ THỜI LƯỢNG PHÁT THANH CÓ GIỚI H N, CHƯ NG TRÌNH QUÝ VỊ ĐANG NGHE NGẮN H N CHƯ NG TRÌNH QUÝ VỊ ĐANG XEM.