"Chia tay hoàng hôn" bị quên mất... nhà thơ!

TT - Lâu nay chuyện nhạc sĩ phổ thơ quên để tên nhà thơ trong văn bản bài hát, trên bìa album nhạc... hình như đã trở thành "chuyện thường ngày ở huyện". Vấn đề này chưa từng được đem ra mổ xẻ đến nơi đến chốn trước công luận, cũng chưa có một cuộc xử lý các nhạc sĩ đạo thơ đích đáng như việc nhạc sĩ đạo nhạc.

Có lẽ do thơ vốn dĩ không ồn ào, mà các nhà thơ cũng thuộc dạng hiền lành, họ không cậy vào những cuộc tranh luận ồn ào để đòi quyền công bằng, mà chỉ trông vào lòng tự trọng ở nhạc sĩ.

Nhưng ở trường hợp nhạc sĩ Thuận Yến và bài hát Chia tay hoàng hôn, sự im lặng chịu đựng của nhà thơ không còn nữa. Nhà thơ Hoài Vũ, tác giả bài thơ Hoàng hôn lặng lẽ (khi phổ nhạc, NS Thuận Yến sửa lại là Chia tay hoàng hôn), đã bức xúc lên tiếng:

Khi xem chương trình ca nhạc Nắng lên trên Đài truyền hình VN gần đây, tôi và những người trong gia đình cùng xem đã phải sửng sốt và thất vọng vì lời phát biểu của NS Thuận Yến về sự ra đời của bài hát Chia tay hoàng hôn.

Trong phần giao lưu, Thuận Yến nói ông làm bài hát này trong tâm trạng và hoàn cảnh phải chia tay người vợ trẻ để ra chiến trường, mà kết quả lần chia tay đó chính là sự có mặt của ca sĩ Thanh Lam ngày nay. Đây là một sự xúc phạm không thể tha thứ!
Năm 1968, trong đợt cuối của cuộc tổng tiến công Mậu Thân, tôi và đồng đội, người bị thương kẻ kiệt lực, đã được nhân dân vùng đồng bưng Đức Hòa, Long An che chở, tránh sự lùng kiếm của địch. Chính tôi đã được cô gái con chủ nhà cứu sống và cưu mang cho đến khi khỏe mạnh. Trân trọng và tri ân người con gái ấy, tôi đã làm bài thơ Hoàng hôn lặng lẽ.

Đây là một kỷ niệm đẹp trong đời tôi, vậy mà Thuận Yến dám sáng tác ra một hoàn cảnh khác gắn cho bài thơ. Lâu nay, tôi vẫn thường nghe Thanh Lam hát bài hát này, nhưng chưa một lần nghe cô ấy giới thiệu tên tôi. Cũng như trên các bìa băng đĩa, bài hát Chia tay hoàng hôn chỉ để độc nhất tên người sáng tác là Thuận Yến.
Thuận Yến không thể đổ thừa cho Đài truyền hình VN, bởi vì trước khi nói về bài Chia tay hoàng hôn, ông ta còn nhớ để xin lỗi nhà thơ Xuân Trường về việc dùng một bài thơ của nhà thơ này để phổ thành ca khúc Em tôi. Vậy, khi đến bài Chia tay hoàng hôn, tại sao ông ta có thể quên?

P.N.THƯỜNG ĐOAN ghi

Từ nỗi bức xúc của nhà thơ Hoài Vũ, ngày 26-7 chúng tôi đã tìm cách liên lạc với nhạc sĩ Thuận Yến. Ông rất thẳng thắn:

- Cho tôi được nói lời xin lỗi nhà thơ Hoài Vũ. Vì không quen cách đối thoại trong giao lưu trực tiếp trên truyền hình, tôi đã quên nhắc đến tên anh và nói không rõ ý mình dẫn đến chuyện đáng tiếc đã xảy ra. Lúc đứng trong hậu trường nghe MC giới thiệu sót tên nhà thơ Xuân Trường, tôi đã ghi nhớ để ra sân khấu nói lời đính chính. Đến phần bài thơ của anh Hoài Vũ, vì được MC nhắc nhở "nên nói ngắn gọn", tôi chỉ còn kịp nói kỷ niệm của mình về cuộc chia tay với vợ.

Lẽ ra tôi phải nói: Tôi và nhà thơ Hoài Vũ có điểm giống nhau, có cùng cuộc chia tay trong năm 1968, tuy anh ở miền Nam còn tôi lúc đó đang ở Quảng Trị. Nên sau này khi đọc bài thơ Hoàng hôn lặng lẽ của anh, tôi rất rung động. Sự đồng cảm đó giúp tôi viết thành nhạc, đổi tên bài thơ từ Hoàng hôn lặng lẽ thành Chia tay hoàng hôn...
Tôi đã sai vì nhắc về kỷ niệm xuất xứ bài thơ không rõ ràng, mạch lạc gây chuyện đáng tiếc. Một lần nữa xin được nói lời xin lỗi nhà thơ Hoài Vũ.



Thanh Lam với "Nắng lên" - xứng đáng đẳng cấp diva ?

Ông Thuận Yến này rõ là vụng chèo mà cũng vụng cả chống.
Lúc bị lộ tẩy là đạo thơ Hòai Vũ, lẽ ra cứ thẳng thắn, đơn giản nói lời xin lỗi, tuy muộn còn hơn không, may ra cũng còn dễ chấp nhận hơn là phân trần bằng cách bịa ra một câu chuyện không thể ngửi được "Sự đồng cảm đó giúp tôi viết thành nhạc, đổi tên bài thơ từ Hoàng hôn lặng lẽ thành Chia tay hoàng hôn..."
Đồng cảm, đồng cảnh thật hay bịa, mặc xác anh, đã lấy thơ của người ta, nếu không xin phép hay trả tiền bản quyền, thì ít ra cũng phải nói rõ tên tác giả, đơn giản có vậy thôi. Đã ăn cắp thơ, lại nhập nhằng đổi tên, hèn quá, vừa vô luật lại vừa vô đạo, lại còn bịa chuyện phân trần nỗi gì
Nhưng mà nghĩ cho cùng thì cũng chẳng nên trách ông Thuận Yến làm gì vì ở Việt Nam, hiện tượng đạo văn, đạo thơ, đạo nhạc ....đạo đủ thứ ....đều quá phổ biến và đủ các cấp, giột từ nóc giột xuống, từ tinh vi cho đến trắng trợn có khác gì đạo tặc đâu ? Với cả ông ta chỉ là dạng tiểu yêu thôi, có đáng gì so với dạng đại ma đầu.... Vả lại, dù sao đấy cũng chỉ là tài sản trí tuệ, mơ hồ, không cầm nắm được... Thế còn tài sản vật chất sờ sờ ra đấy cũng bị đạo tặc cướp đọat, lại còn được pháp luật bảo vệ thì sao ?... (Hì hì, trong những trường hợp này có lẽ phải gọi là .....đoạt tặc mới đúng !)

Em thấy cái ông Hoài Vũ kia cũng chẳng ra gì. Có ông Thuận Yến thì bài thơ của ổng mới được công chúng biết đến rộng rãi. Cái tâm sáng của người làm nghệ thuật là đem tới cho công chúng những tác phẩm đẹp chứ cái loại hám danh lợi, làm được bài thơ hay dở nửa chừng cũng nghĩ là cái gì vợi diệu thì vứt vào sọt rác là vừa.
Em đọc thơ và nghe nhạc thì thấy bài thơ không có gì đặc sắc hơn những bài thơ mà ngày đi học em vẫn viết lén tặng người yêu thầm nhớ trộm còn không dám đề tên, chỉ bài nhạc còn có ấn tượng một tẹo.
Nói tóm lại thì bác H2O đang bàn đến những người chẳng ra gì. 2 ông thơ nhạc kia đã dở, lại còn cô Thanh Lam có được chất giọng tốt thì đem ra uốn nặn thành cái thứ chó tru mèo rên mà lại coi mình là cái cú't gì Diva.
Một lũ què quặt.

Tư duy cậu này lạ thật ? Thế cứ dở thì được quyền ăn cắp à ?
Ngày mai cậu đang đi cái xe, tớ bảo: ê trông cậu ngồi trên cái xe như con nhái bén, trông tớ bệ vệ thế này, thôi để tớ đi hộ cho ...cái xe nó oai !!!!???
Con của người ta xấu đẹp thế nào, mặc xác người ta ! Ăn cắp lại còn ngụy biện, may nhờ tôi nhận nhầm làm con tôi, tôi đổi tên nó, nó mới bảnh bao thế này! Lý luận hay nhỉ ? ???!!! !
Tại sao cậu lại lôi ông Hoài Vũ vào đây ? Ông ta làm thơ dở hay không mặc xác ông ta ! Thơ dở thì đáng bị đánh cắp à ? Thơ dở thế sao ông Thuận Yến còn ăn cắp ? Hay là thương hại ông Hoài Vũ, thơ dở quá, nên muôn lăng xê giúp !!!!????
Ông ta tốt ghê nhỉ ? Gớm cái lý luận của bọn ăn cướp(1) bây giờ ảnh hưởng đến cả lớp người như chú ! Thảo nào chú vẫn nói " có một số người có cái đầu nhỏ hơn cái dạ dày " !
---------
(1) Bon cướp nói rằng " nhà bác ở rộng quá, trông nom không xuể, để chúng tôi quản lý hộ !??? " .....

Bác yu này.
Em không bên vực gì ông Thuận Yến, chỉ phê bình cái tâm của ông Hoài Vũ là không sáng thôi. Thơ của ông Hoài Vũ vì một cái duyên là có ông Thuận Yến phổ nhạc mà đưa tới được đông đảo công chúng, ông ta phải lấy làm mừng. Chuyện ông Thuận Yến sử sự dở không đáng để bức xúc như thế. Con người không đạt tới lòng cao thượng thì không thành nghệ sỹ được. Mà cũng vì cái tôi của các văn sỹ nhỏ bé thế mà hơn nửa thế kỷ trôi qua, nền văn học nghệ thuật không tiến được bước nào.
Bác úp sọt rằng em tư duy kiểu thằng ăn cướp là bác nhầm nhọt quá thể.

Chẳng nhầm nhọt đâu . Chuyện Thuận Yến, Hoài Vũ cũng chỉ là những chi tiết cụ thể. Chẳng ai nỡ phê phán các ông ấy làm gì. Nhưng ý nghĩa của nó thì khái quát hơn nhiều.
Tớ cũng chẳng phê phán cậu mà phê phán lối tư duy mỵ dân, lừa đảo của bọn cướp, mà cậu bị tiêm nhiễm :
" phải có cái tâm trong sáng, cống hiến cho nhân dân chứ ".
Chuyện sở hữu phải dứt khoát, không thể mơ hồ, nhập nhằng được.
Cái gì cũng nhân danh nhân dân, nhưng thực sự , dân động vào thì bị đánh gẫy tay, " của nhân dân tức là chẳng của ai " như có một cậu đã lấy làm chữ ký.
Nhưng rồi Úm ba la, nó thành của ai thì có Giời biết !
Phê phán ở đây chính là phê phán những tư tưởng nguy hiểm ấy !

Bác đi xa quá em theo đếk kịp. Bác và em đang bơi ở 2 dòng khác nhau. Em đang bàn tới tâm địa của con người còn bác thì đang bàn về vấn đề xã hội. Bác đi xa đến tận đại chúng còn em thì mới dừng ở một góc trong tâm hồn con người.

Nếu là vấn đề xã hội thì em đánh giá khác một tẹo. Ông HV muốn khẳng định tác quyền nhưng chưa thấy chứng minh đó là tác phẩm của ông ấy thì chuyện này với em rất vô nghĩa. Mà cũng không thể khẳng định rằng ông HV có đạo văn của người khác hay không mà bác đã bức xúc thế.

Thực ra Khoai nghĩ là ông Thuận Yến thực lòng. Có thể cách nói trong sự đã rồi cũng có phần "khéo chống" nhưng cũng nên đánh giá công bằng, người ta biết mình không đúng mới cố công mà chống. Không biết sao nhưng hình như ông Hoài Vũ mà phản ứng mạnh vậy cũng khổ thân ông già Thuận Yến. Xét cho cùng cả hai ông cùng già, mà người già nhiều lúc nhường nhịn lắm lúc lại xunglên. Ấy ví như không có cái vụ ông Thuận Yến nhớ ra bổ sung tên tác giả ở trên thì ông Hoài Vũ cũng chả tức lắm. Vì "chia tay hoàng hôn " đến với công chúng cả chục năm nay qua giọng Thanh Lam rồi ( trước kia em không biết) đến bây giờ mới bực có khi là hơi .. quá bực. Cái tội chết nỗi ở VN là cả người nghe lẫn người hát cũng mới nhớ được vụ giới thiệu tên nhạc sĩ mới mới đây thôi. Em còn nhớ lúc nhỏ đi nghe hát có bao giờ người ta giới thiệụ đến tác giả đâu, chỉ có mỗi câu tua đi tua lại " Sau đây là bài hát ... do ... trình bày" là ít khi thiếu.
Hơi ngạc nhiên chút vì hình như đây không phải bài duy nhất ông Thuận Yến phổ thơ Hoài Vũ. Tên ông này trên truyền hình em nhìn thấy chạy nhì nhằng dưới tên mấy ông nhạc sỹ thường xuyên phết. Em thì hâm mộ bác Hoài Vũ này cực kỳ dù trong tay ko có tập thơ nào của bác ấy. Dạo trước biết có tập thơ Hoài Vũ gồm những bài được phổ nhạc trong đó có bài em mê nhất mà chưa bao giờ biết đề hay cả bài, nghe từ hồi nhỏ Trung Đức hát chả hiều sao cứ thấy rưng rưng.
"Dẫu xa vời và ngút mắt trông (?)...
chưa anh về, em có đợi anh không?
Đời hai ta, đời hai ta gắn bó với hai sông
em cánh cò, anh cánh vạc bên sông
Nỗi nhớ đằm sâu trong hương lúa
Tìm hơi nhau trong hun hút gió đồng"

Ấy là em lại đi lạc đề. Túm lại em nghĩ về chuyện này là do văn hóa thưởng thức và biều diễn của Vn có quá nhiều thói quen xấu, không tôn trọng các tác giả đúng mức cần thiết. Thứ nũa là mấy ông già có nói gì làm gì không quá quắt thì thôi tự tha thứ cho nhau, già với trẻ bằng nhau mà. Tức quá thì nói ra cho đỡ bức xúc rồi thôi. Riêng em muốn giữ cảm tưởng rất thơ mộng về cái tên và con người của bác Hoài Vũ mà em thích từ cái tên trở đi.

Riêng về chuyện bác Thuận Yến là người ra sao có thời gian em sẽ góp thêm chuyện. Em luôn cảm kích vợ chồng ông Thuận Yến về sự độ lượng và tình yêu vô bờ bến ông bà dành cho Thanh Lam và những ngày khó khăn của con gái. Bản thân em cũng được yêu rất nhiều và hạnh phúc hơn nhiều người vì có tình yêu của bố mẹ em nhưng em vẫn thấy quý ông bà Thuận Yến, dang tay lên tiếng sàng che chở cho con gái. Nói thực là cái hôm Live Show Thanh Lam thì em cũng nghe đến lần thứ 3 ông Thuận Yến nói ( trên TV hết mà) về kỷ niệm chia tay như thế như thế. Nhưng thấy lúc nào ông cũng thực lòng rưng rưng với kỷ niệm. Không thấy là ông đóng kich hay gượng ép. Bác nào nói "đạo thơ Hoài Vũ" e là nặng quá. Còn riêng em không thích lắm cái Live Show của Thanh Lam đơn giản là em không phải fan của cô ấy. Em bị dị ứng quá với nhiều thứ vô văn hóa của cô ấy nên chỉ dừng ở mức nghe nhạc và biết cô ấy hát hay thôi. Chưa kể hôm đó em đang có một đống dây dợ khắp chân tay mắt mở lờ đờ biết gì nữa đâu. Cô ấy hát mấy bài nhạc Trịnh em ko thích lắm. May mà đến "Ru em từng ngón xuân nồng" thì nghe được lắm, nếu không em khóc mất. ( Vì sao thì người đi tìm thơ Hoài Vũ cho em chắc biết- sến quá ý mà ) Phần mọi người khen nhất em không được xem. Cố chống mắt dậy nghe em Khánh Linh mèo kêu với Thanh Lam thấy phê phết, nhưng đến đó là hết, em bị sốc thuốc bác sĩ tái mặt gần chết nên em không đi tiếp với "Nắng lên" được ạ.

Xin đừng nặng lời với hai ông già. Cả hai ông đều tài đều có tình đều già cả. mà chưa hết nợ đâu. Như sáng nay nhìn thấy ông bà Phạm Tuyên lọ mọ đi làm hộ chiếu thấy thương thương ...

Khi nào em già hẳn các bác nhớ thương em!

Bài thơ của bác Hòai Vũ thì ai yêu thơ và để ý tới văn nghệ nước nhà một chút đều biết cả. Riêng tôi thì thích nó hơn hẳn bài hát. Nhạc điệu bài hát mượt quá làm hỏng đi tâm trạng nghẹn lời không nói nên câu lúc chia tay. Cứ đọc xuôi bài hát không kèm theo nhạc là bạn hình dung ra ngay. Còn việc nói rằng nhà thơ phải cảm ơn khi tác phẩm được phổ nhạc cho đông đảo công chúng biết đến thì đúng là nhảm. Tác phẩm nghệ thuật đâu phải chiếc áo đẹp để khoe cho càng đông người càng tốt. Chỉ cần thêm một người đồng cảm với tác giả đã là nhiều. Còn thêm trăm nghìn người biết bài A do ông B sáng tác cũng chắng để làm gì.

Ai chê bác Hòai Vũ hẹp hòi thì hình như chính người ấy thật lòng cũng không được rộng lượng lắm đâu. Cứ đọc lại hòan cảnh sáng tác bài thơ thì thấy sự bức xúc là rất hợp tình. � n nghĩa với một người phụ nữ tạo nên cảm hứng nghệ thuật, sáng tác cũng là để đền cái ơn tri ngộ ấy. Người ta đưa cho mình một bác cơm khi đói cũng là quý. Bát cơm ấy lại bị người khác hất đi, coi như không có nữa thì sự nổi giận là đương nhiên. Sự giận ấy không nhất thiết xuất phát từ lòng ích kỷ. Trong hòan cảnh ấy, không giận không được.

“Chia tay hoàng hôn” có phải là câu chuyện của nhạc sĩ Thuận Yến?


Mới đây trong chương trình "Nắng lên" của ca sĩ Thanh Lam, khán giả được nghe những tâm sự cảm động của nhạc sĩ Thuận Yến quanh lai lịch bài hát "Chia tay hoàng hôn". Cuộc chia ly đẫm nước mắt ở chiến trường giữa ông và vợ, người ở lại người trở ra Bắc, để rồi kết quả cuộc chia ly đó là Thanh Lam bây giờ...




Ngay sau đó, nhà thơ Hoài Vũ đã lên tiếng trên một tờ báo: cả nhà ông ngồi xem ti vi đều hết sức thất vọng, vì "Chia tay hoàng hôn" thực chất là một ca khúc được phổ nhạc từ bài thơ "Hoàng hôn lặng lẽ" của ông. Bài thơ này mới là kỉ niệm chiến trường của riêng ông, tặng người đã cưu mang ông trong bom đạn!

Để thanh minh, nhạc sĩ Thuận Yến nói ông không quen giao lưu trực tiếp trên truyền hình, ông bị MC dặn phải nói ngắn gọn nên quên mất tác giả thơ. Hai chữ Hoài Vũ chẳng lẽ lại quá dài so với câu chuyện của Thuận Yến vốn có đủ cả tình yêu chồng vợ, tình cha con, chiến tranh, bước đường trưởng thành của Thanh Lam từ khi còn bé tí...

Thôi thì sơ suất trong một đêm cũng dễ hiểu, nhưng điểm lại, trong mười mấy năm qua, lai lịch bài hát "Chia tay hoàng hôn" đã được nhạc sĩ Thuận Yến kể đi kể lại ở rất nhiều nơi, lần nào cũng với âm hưởng đấy là kỉ niệm sâu sắc trong đời của riêng ông. Nhà thơ Hoài Vũ cũng nói ông đã nghe Thanh Lam hát bài này rất nhiều, "không một lần cô nhắc tên tôi"! Lần lên tiếng này có vẻ như nhà thơ đã không thể chịu thêm được nữa.

Mới đây Trung tâm bảo vệ bản quyền tác giả âm nhạc VN mới ký kết được một hợp đồng giá trị với Đài THVN, theo đó Đài phải trả tiền cho các tác phẩm được phát sóng. Mừng cho giới nhạc sĩ đã đòi được công lý. Nhưng xin hãy nhớ, mình bị quên bức xúc thế nào thì người khác cũng như vậy dù có khi chỉ là một dòng tên chứ chưa phải quyền lợi vật chất. Vả lại, đẩy khán giả tới chỗ "nhầm lẫn" theo cũng thật không nên.

Theo Netnam