(@click here) Phần I

Rãnh hỏi bà con chữ này chơi: đó là chữ Đảng trong Đảng phái chính trị. Tui có đọc 1 số bài bình luận về Đảng CS TQ (mà có mấy ông VN nào đó đã dịch ra tiếng Việt và...phát tán) thấy dân TQ chửi CS khá là 'trình độ' , trong đó tác giả có nói cái vụ chữ Đảng. Đại loại ổng nói như vầy: từ hồi xưa thì cái chữ Đảng dùng theo các nghĩa xấu: bè Đảng, cô hôn các Đảng, phe Đảng...để chỉ mấy người hổng có đàng hoàng, bất lương (cái này tui nhớ là chữ đâu đó của Thánh Nhơn tức là Khổng Tử là cha nội nào đó bên Tàu). Ấy vậy mà sao Đảng CS TQ là tự chửi mình là các Đảng? Rùi dân VN (có lẽ cũng ăn theo, vì xưa nay vẫn khoái theo Anh Ba TQ) nên xài luôn cái chữ này.

Đọc báo chí tui vẫn nghe người ta dùng từ 'tính Đảng' (Đảng như 1 tính từ) để nói về tư cách Đảng viên, chẳng hạn. Vậy phải hiểu cái từ tính Đảng này là sao hén?

chúng khá trình độ, bác chửi kô có trình độ.

tụi chửi cũng bất lương mà tụi bị chửi cũng tương tự , em kô có chửi, em lương thiện. Sao bác tào lao kô dùng tiền của bác mà lôi kéo lực lượng, thu thập mấy chí hữu mà kô có lương thì cũng hơi hẻo
chừng nào bác trả lương tháng, thì em tham gia chửi đảng với bác

@Taolao: chắc là người nào dịch lại rồi tán thêm vào chứ bản thân chữ "đảng" nó cũng không có nghĩa gì xấu đâu, nó chỉ có nghĩa là tập hợp một nhóm người thành đảng, hội, nhóm..., nếu nó có nghĩa xấu thì sao ngày xưa ông Tôn Trung Sơn đặt tên đảng của ống ấy là "Quốc Dân Đảng" làm gì (đảng này là đảng đầu tiên của Trung Quốc kể từ khi chấm dứt chế độ phong kiến, hiện nay vẫn là một đảng chủ yếu tại Đài Loan, một đảng khác đối lập với "Quốc Dân Đảng" hiện nay là "Dân Tiến Đảng" là đảng đang cầm quyền), điều đó cho thấy rằng bản thân chữ "đảng" không có ý nghĩa tốt hay xấu, nếu không nói rằng trong tình hình hiện nay thì đối với người Tầu nó còn có nghĩa tốt nữa là khác, vì người ta dùng nó với các chữ mang hàm ý rất tốt đẹp như "quốc dân", "dân tiến"...

Có một khả năng khác là trong chữ "đảng" (黨) có bộ "hắc" (黑 : nghĩa là đen) nên người ta suy ra là nó mang nghĩa gì đó tôi tối, mờ ám, đây cũng là một nhận định sai lầm, vì thực tế có rất nhiều chữ có bộ "hắc" lại mang những ý nghĩa rất bình thường, thậm chí tốt đẹp, chẳng hạn như chữ "điểm" (點 : giờ đồng hồ), chữ "hiệt" (黠 : sáng láng, thông thái)... Như vậy chữ "đảng viên" cũng không có nghĩa gì xấu cả, nó cũng chỉ có nghĩa như chữ "hội viên" mà thôi, việc nó xấu hay đẹp cũng tùy vào quan điểm của từng người. Nếu tôi thích thì nó là đẹp, ngược lại nếu tôi không thích thì nó là xấu, logic này đúng với bất kỳ quốc gia nào dù là độc đảng hay đa đảng (thích = niềm tin, lý tưởng).

Vài lời "múa rìu qua mắt thợ" cho vui, bác Tào lao cũng biết tiếng Tầu mà

Để minh hoa cho cái đều tui nói thì (tui lục file mỏi tay) cắt dán vô đoạn nói về chiết tự của ông Tàu trong Cửu Binh-9 bài bình luận về Đảng CS:

(bài số 2, lời mở đầu):

Theo cuốn Chiết Văn Giải Tự, thì chữ 'đảng' có nghĩa đen là bè đảng, và theo mẫu tự truyền thống là ghép chữ 'thượng' ở trên với chữ 'hắc' ở dưới, tức là 'thượng hắc', ngụ ý là một bè đảng chủ trương toàn những điều hắc ám. Trong tiếng Hán, từ Đảng hay đảng nhân mang nghĩa chỉ trích. Đức Khổng Tử nói: 'Kẻ quân tử dẫu kiêu hãnh cũng không tranh chấp, dẫu quần tụ cũng ko kéo bè kết đảng' , và có giải thích trong Luận ngữ của mình rằng những kẻ kéo bè kết đảng như thế là để bao che nhau làm điều xấu.Trong lịch sử TQ những nhóm chính trị qui mô nhỏ thường bị gọi là băng đảng...Trong văn hóa TQ, những từ như cẩu đảng, băng đảng,kết đảng...đều mang nghĩa xấu.
(hết đoạn trích, type mỏi tay thiệt)

Vấn đề ở đây ko phải là truy tầm về từ nguyên học để chứng minh 'đảng' là tốt hay xấu mà là lí giải đều có vẻ ngạc nhiên là nếu chử Đảng đã có 'lai lịch' chẳng mấy lương thiện, cớ sao người TQ cứ vô tư chọn chữ đó để chỉ cái, chẳng hạn , 'hội' của họ.

giải tán đảng cộng hòa với dân chủ ở mỹ luôn, mấy đảng dân tộc bla bla của mấy ông già đi xe bus nhưng yêu đầy lòng yêu nước và thương dân tộc ở chỗ em mai em cũng lên đổi tên luôn
bác tào lao cho em địa chỉ liên lạc để bàn kế hoạch cụ thể, chuyến này em làm thằng tay luôn

Chữ nghĩa thực ra cũng không phải là bất biến mà nhiều khi nó chỉ có giá trị đối với người đương thời thôi, chẳng hạn như chữ "xe" ngày xưa người ta hiểu nó là cái xe do ngựa hay do người kéo, nhưng ngày nay người ta lại phải hiểu nó theo nghĩa khác là do cỗ máy bên trong làm nó chuyển động. Chữ "đảng" cũng vậy, việc lai lịch của nó tốt hay xấu cũng không phải là vấn đề quan trọng, vấn đề là nó chỉ cái gì và người ta dùng nó trong hoàn cảnh nào. Những khái niệm như "cộng hòa", "dân chủ", "đảng"... là những khái niệm mà người Nhật và người Tầu "nhập khẩu" từ phương Tây, vì vậy nên khi dịch nó sang tiếng Tầu người ta cố tìm trong kho tàng ngôn ngữ từ nào đó phù hợp nhất chứ không ai có ý khi dịch chữ "đảng" (tiếng Anh/Pháp là party/parti) sang tiếng Tầu người ta lại hiểu rằng ở Âu - Mỹ người ta dùng chữ đó với nghĩa xấu.

Vì vậy nếu muốn chứng minh rằng chữ "đảng" là chữ xấu và khi dùng nó để dịch các từ "party/parti" sang nó cũng vẫn là xấu thì trước tiên phải chứng minh được là bản thân trong tiếng Anh chữ "party" và trong tiếng Pháp chữ "parti" cũng mang nghĩa xấu cái đã. Nói thế thì chả khác nào hồi trước bác Yuyu khăng khăng bảo rằng chữ "cộng hòa" là tên của ông quan thời phong kiến Cộng Bá Hòa mà ra. Bác Tào lao hiểu chữ "đảng" thế thì lại giống bác Yuyu dùng phương pháp "loại suy" mà không đếm xỉa gì tới bản chất của nó nữa rồi.

Ngạn ngữ có câu "sự tụ tập của những kẻ xấu không phải là tình bạn mà là âm mưu", có lẽ ta nên hiểu câu nói của Khổng Tử mà bác Tào lao trích ra theo tinh thần của câu ngạn ngữ trên mới là đúng. Chứ nếu hiểu câu nói của Khổng Tử một cách cứng nhắc thì chẳng hóa ra là các nước Âu - Mỹ toàn bị những kẻ làm điều xấu thống trị hay sao ? Có nhiều câu nói phải được hiểu một cách "cách tân" cho phù hợp với thời đại, bằng không thì sẽ rất buồn cười.

Ví dụ như cách đây ít lâu trong topic nào đó bác Yuyu có dẫn một câu mà bác ý cho là của Khổng Tử như sau : "người quân tử nên chọn đất mà sống" (tôi nhớ mang máng thế, đọc lâu rồi nên không biết nó ở trang nào nữa). Giả sử cứ cho nó là của Khổng Tử đi chăng nữa thì đem nó ra để biện minh cho việc một người rời Việt Nam ra nước ngoài sống là "quân tử" thì thực là buồn cười, ngày xưa ở thời của Khổng Tử nước Tầu chia ra làm nhiều quốc gia nhỏ, tuy khác tên gọi và một số phong tục nhưng người ta vẫn có chung cái gốc văn hóa, tức là vẫn ăn cơm bằng đũa, viết chữ Hán từ trên xuống dưới, từ phải sang trái... vì thế nên dù sống ở đâu cũng không làm cho người ta cảm thấy mất gốc. Nhưng một người từ phương Đông sang phương Tây sống thì lại khác hẳn, khác về chủng người, khác cả về ngôn ngữ, văn hóa, phong tục tập quán... Vì vậy suy cho cùng là người ta đi vì kế sinh nhai hay vì lý do cá nhân (thích thì đi chẳng hạn, bây giờ có ai cấm đâu) chứ chả có gì "quân tử" cả. Nếu rời bỏ một nước nghèo ra đi để làm "quân tử" thì những người Mễ Tây Cơ bỏ nước mà sang nước Hoa Kỳ láng giềng kiếm việc làm cũng là quân tử sao ?

hì...bác Fed chơi 'đâm sau lưng chiến sĩ' yuyu nhé, chơi vậy là hổng đẹp.

Xin trả lời thế này với bác Fed. Tui nghĩ là bác viết bài thứ 2 là để chê trách lối hiểu cứng nhắc (về sự thay đổi của ngôn ngữ trong bài 1) về câu trích trong luận ngữ của Khổng Tử. Tất nhiên, thái độ giáo điều, học phiệt (tức là mấy ông 'Thánh' nói cái giống gì cũng trúng) là xằng bậy (nhưng tui có nói cái gì đại loại giáo điều như thế đâu). Bác Fed ném đá hụt và lung tung nhé.

Trở lại câu hỏi của tui, là 'cớ làm sao người Tàu lại chọn 1 chữ như chữ Đảng để chỉ cái 'hội' của họ' (dịch từ chữ Party hay nhập khẩu từ Nhật). Người ta vẫn có thể dùng chữ 'hội' hay những chữ đại loại thế để dịch chữ party cơ mà (hổng lẽ chữ Tàu 'bị cạn' hổng có chữ nào ngoài chữ Đảng). Như vậy, câu trả lời của bác Fed không làm tui thỏa mãn.

Câu hỏi thứ 2: 'tính Đảng là gì?' Người VN muốn nói gì khi họ dùng từ đó?

Em suy diễn tán dóc góp vui, các bác nghe xem có lọt lỗ tai kô chứ đừng hỏi em bằng chứng nhé.

Theo em, nguyên do là khái niệm Đảng du nhập vào TQ trước khi Tôn Trung Sơn lập đảng đầu tiên khá lâu. Do tính chất của party khác với hội, nhóm, câu lạc bộ,v.v. ở chỗ nó có sự ràng buộc chặt chẽ hơn và mục tiêu rõ ràng hơn, cho nên từ đảng (trogn bè đảng kiểu xh đen) là gần với nghĩa đó nhất. Khi dịch các tài liệu có liên quan đến đảng, chế độ lúc bấy giờ vẫn còn dưới ông con trời tối cao thì đố ai dám dịch từ "party chính trị" theo nghĩa tích cực. Đó là chưa kể nếu những người dịch đầu là giới quan lại, hoặc Nho gia (khả năng là rất rất lớn) thì bản thân họ sẽ thiên về chuyện dùng nghĩa xấu để tải nghĩa của party cho dù có sợ vua hay không.

Khi giới trí thức TQ lập đảng thì có lẽ chữ Đảng đã trở nên phổ biến trong giới, đồng thời họ muốn nhấn mạnh sự khác biệt của họ trong mắt người dân so với những Hội mà lúc đó có nghĩa cũng chẳng tốt gì. Họ kô muốn party của họ bị hiểu nhầm là một tổ chức kiểu như lén lút và không chính danh kiểu Thiên Địa hội, hoặc kiểu Nghĩa Hòa đoàn, mặc dù từ đòan xem ra có nghĩa khá trung tính. Cho nên họ cứ giữ nguyên từ Đảng. ???

hì...bác Phá chơi khôn nhé, rào trước ko cho hỏi bằng chứng. Vậy có bác nào có 'bằng chứng' ko, tức là khái niệm Đảng du nhập vào TQ trước khi họ Tôn lập đảng đầu tiên?

Ít ra là tới bây giờ, bác Fed đã đưa ra lí do họ Tôn lập Đảng trước Đảng CS TQ cho nên lí lẽ của người viết bài cửu bình đã sụp đổ.