longatum
Aug 28 2002, 02:25 AM
có một bài viết về Kinh Kha mà em rất thích nhưng toàn quên. Có 2 câu trong đấy như thế này:
Phong tiêu tiêu hề Dịch thuỷ hàn
Tráng sĩ nhất khứ bất phục phản (câu này nhớ đại khái, chả hiểu đúng không..)
bác nào thuộc cả bài chép ch em với được không ;D cho em luôn tên bài nữa...
cảm ơn ạ.
Milou
Aug 28 2002, 03:59 AM
Bài Ca Sông Dịch
Vũ Hoàng Chương
Đời lắng nghe đây trầm tư hồn bể dâu
Bàng bạc trường giang lạnh khói
Đìu hiu điệp khúc ly sầu
Đã mấy thời gian nằm u hoài sông Dịch
Tiễn kẻ một đi nguời kiếm khách Đông Châu
Ôi sông ngát dư linh ! trải bao đời có biết
Hào khí ai xưa giờ vang bóng nơi đâu
Phải chăng ngươi ! phải chăng kìa dấu vết
Tinh anh rờ rỡ ngàn sau
Nước trôi đây nước trôi bờ cõi Việt
Âm u gợn tiếng ghê màu
Ai tráng sĩ bao năm mài gươm dưới nguyệt
Còn tưởng nghe hồn thép múa sông sâu
Kinh Kha hề Kinh Kha
Vinh cho người hề ! ba nghìn tân khách
Tiễn người đi tiếng trúc nhịp lời ca
Biên thùy trống giục
Nẻo Tần sương sa
Gió thê lương quằn quại khói chiêu hà
Buồn xưa giờ chưa tan
Phong tiêu tiêu hề Dịch thủy hàn
Bạch vân ! Bạch vân ! kìa ngang rừng phất phới
Ôi màu tang khăn gói lũ người Yên
Nhịp vó câu nẻo Hàm Dương tung bụi
Ta nghe, ta nghe ! này cuồng phong dấy lên
Tám phương trời khói lửa
Một mũi dao sang Tần
Ai trách Kinh Kha rằng việc người đã lỡ
Ai khóc Kinh Kha rằng thềm cao táng thân
Ai tiếc đường gươm tuyệt diệu
Mà thương cho cánh tay thần
Ta chỉ thấy
Tơi bời tướng sĩ thây ngã hai bên
Một triều rối loạn ngai vàng xô nghiêng
Áo rách thân rung hề ghê hồn bạo chúa
Hùng khí nuốt sao Ngâu hề nộ khí xung thiêng
Một cánh tay đưa mà danh lừng vạn cổ
Hiệp sĩ Kinh Kha hề người thác đã nên
Ta há quan tâm gì việc thành hay bại
Thế gian ơi kìa bãi bể nương dâu
Cung điện Hàm Dương ba tháng đỏ
Thành xây cõi dựng là đâu
Nào ai khởi nghiệp đế
Nào ai diệt chư hầu
Ca trùng lửa đóm cùng hoàn phản không hư
Dù lăng ngà hay cỏ khâu
Riêng tồn tại với thời gian việc làm chính nghĩa
Tranh sáng với trăng sao tấm lòng trượng phu
Một nét dao bay ngàn thuở đẹp
Dù sai hay trúng cũng là dư
Kìa uy dũng kẻ sang Tần không trở lại
Đã trùm lấn Yêu Ly hề át Chuyên Chư
Ôi Kinh Kha
Hào khí người còn sang sảng
Đâu đây lòa chói giấc mơ
Nước sông Dịch còn trôi hay đã cạn
Gương anh hùng vằng vặc sáng thiên thu.
Milou
Aug 28 2002, 04:04 AM
Kinh Kha (1) cố lý
Bạch hồng (2) quán nhật thiên man man
Phong tiêu tiêu hề Dịch Thủy hàn (3)
Ca thanh khảng khái kim thanh liệt
Kinh Kha tòng thử nhập Tần quan
Nhập Tần quan hề, trì chủy thủ
Lục quốc thâm cừu nhất dẫn thủ
Điện thượng thốt nhiên nhất chấn kinh
Tả hữu thủ bác vương hoàn trụ (4)
Giai hạ Vũ Dương (5) như tử nhân
Thần dũng nghị nhiên duy độc quân
Túng nhiên bất sát Tần hoàng đế
Dã toán cổ kim vô tỉ luân
Quái để hành tung nguyên thị ẩn
Tằng dữ Yên Đan (6) vô túc phận
Sát thân chỉ vị thụ nhân tri
Đồ đắc Điền Quang (7) khinh nhất vẫn
Khả liên vô cô Phàn Ô Kỳ (8)
Dĩ đầu tá nhân vô hoàn thì
Nhất triêu uổng sát tam liệt sĩ
Hàm Dương (9) thiên tử chung nguy nguy
Yên giao nhất vọng giai trần thổ
Thu nhật phu phong mãn quan lộ
Thị thượng ca thanh bất phục văn
Dịch thủy ba lưu tự kim cổ
Cố lý chỉ cức tung phục hoành
Chỉ hữu tàn bi do vị khuynh
Mạc đạo chủy thủ cánh vô tế
Yết can trảm mộc vi tiên thanh (10)
Đầu trang (Début page)
Chú thích (Notes)
Dịch nghĩa :
Làng cũ của Kinh Kha
Cầu vồng trắng vắt ngang mặt trời, bầu trời mênh mang
Gió thổi hắt hiu, chừ, sông Dịch lạnh
Tiếng ca khảng khái, tiếng thép rít
Kinh Kha vào ải Tần ở chỗ này
Vào ải Tần, chừ, cầm chủy thủ
Thù sâu sáu nước gửi vào một tay
Trên cung điện bỗng nhiên kinh động
Quan tả hữu tay không bắt, vua chạy vòng quanh cột
Dưới thềm, Vũ Dương như người đã chết
Thần dũng hiên ngang chỉ có mình ông
Dù chẳng giết được Tần hoàng đế
Tính xưa nay không có người sánh bằng
Lạ thay, vốn dấu kín hành tung giữa chợ
Không từng có duyên nợ gì với Yên Đan
Liều thân chỉ vì được người biết đến mình
Luống được Điền Quang nhẹ đâm cổ chết
Khá thương Phàn Ô Kỳ chẳng tội tình gì
Cho mượn đầu không hẹn kỳ trả lại
Một sớm ba liệt sĩ chết oan
Mà ngôi thiên tử ở Hàm Dương cuối cùng vẫn cao ngất ngưởng
Đất Yên nhìn toàn đất bụi
Nắng thu gió thu đầy quan lộ
Trong chợ không còn nghe tiếng ca nữa
Sông Dịch chảy mãi xưa nay
Làng cũ cây chỉ, cây gai mọc ngang dọc
Chỉ có cái bia tàn chưa đổ
Chớ nói rằng cây chủy thủ chẳng ích gì
Nó dẫn đầu cho việc trương sào, chặt cây (làm cờ, làm giáo khởi nghĩa)
Đầu trang (Début page)
Chú thích (Notes)
Dịch thơ :
Làng cũ của Kinh Kha
Trời rộng mênh mông, mống trắng ngang
Hắt hiu gió, chừ, sông Dịch lạnh căm
Tiếng ca khảng khái, tiếng kim rít
Tự đó Kinh Kha vượt ải Tần
Vượt ải Tần, chừ, cầm chủy thủ
Thù sâu sáu nước tay này giữ
Điện vua bỗng chốc cuống cuồng lên
Vua chạy vòng quanh, quan hoảng sợ
Thềm dưới, cứng đờ gã Vũ Dương
Hiên ngang hùng dũng chỉ mình ông
Dẫu không giết được Tần hoàng đế
Kim cổ nào ai dám sánh cùng
Lạ nhỉ, hành tung dấu phố chợ
Yên Đan nào có đâu duyên nợ
Liều thân giúp kẻ nhận ra mình
Chịu chết Điền Quang đâm lủng cổ
Phàn Ô Kỳ hỡi, tội tình chi
Cho mượn đầu không biết hạn kỳ
Một sớm chết oan ba liệt sĩ
Hàm Dương thiên tử vẫn uy nghi
Nhìn xem cát bụi thành Yên đó
Nắng gió thu tràn trên khắp lộ
Phố chợ không còn nghe tiếng ca
Chảy hoài sông Dịch từ muôn thuở
Làng cũ góc gai mọc dọc ngang
Vẫn chưa nghiêng đổ tấm bia tàn
Chớ cho chủy thủ là vô ích
Vót giáo, trương cờ tự đó vang
Chú thích :
1 Kinh Kha : Kinh Kha người nước Vệ. Được Thái tử Đan nước Yên tin dùng, sang Tần uy hiếp Tần Vương Chính (Tần Thủy Hoàng).
2 Bạch hồng : Cầu vồng (mống) trắng. Tục ngữ Việt nam : 'Mống vàng thời nắng, mống trắng thời mưa. Mống cao gió táp, mống rạp mưa dầm'.
3 Dịch thủy : Sông phát nguyên từ Dịch Huyện, tỉnh Hà Bắc, chảy về phía đông, đến địa phận huyện An Định. Kinh Kha hát : 'Gió vi vu chừ, sông Dịch lạnh tê, Tráng sĩ một đi chừ, không trở về' . (Phong tiêu tiêu hề, Dịch Thủy hàn, Tráng sĩ nhất khứ hề bất phục hoàn).
4 Vương hoàn trụ : Bị Kinh Kha đuổi đâm, vua Tần chạy quanh cái cột.
5 Vũ Dương : Tần Vũ Dương được Tháí tử Yên cử đi theo giúp sức Kinh Kha. Tới trước bệ rồng, Vũ Dương thất sắc run rẩy.
6 Yên Đan : Thái tử Đan, con của Yên vương Hỉ, bị đưa sang Tần làm con tin, giận Tần vương là bạn chơi hồi nhỏ, bỏ trốn về nước.
7 Điền Quang : Người tiến cử Kinh Kha với Thái tử Đan. Tự đâm cổ chết để khích lệ Kinh Kha và tỏ chữ tín với Yên Đan.
8 Phàn Ô Kỳ : Tướng nhà Tần, trốn sang nước Yên, được Thái tử Đan trọng đãi. Kinh Kha xin lấy đầu Phàn Ô Kỳ để dâng vua Tần lấy lòng tin.
9 Hàm Dương : Kinh đô nước Tần. Tức Vị Thành cũ, ở phía đông Tây An Thị, tỉnh Thiểm Tây bây giờ.
10 Yết can trảm mộc : Tần Thủy Hoàng vô đạo. Trần Thiệp cùng Ngô Quảng khởi nghĩa. Dân hưởng ứng chặt cây làm gậy, trương sào làm cờ.
(Sử ký của Tư Mã Thiên, Giản Chi và Nguyễn Hiến Lê dịch, Lá Bối xuất bản, Saigon, Việt nam, 1972, trang 541-544).
FR
Aug 28 2002, 04:20 AM
Tớ thật sự ngưỡng mộ bác Milou đấy! Quả là bái phục, bái phục :o
:-X :-X :-X
Hưng
Aug 28 2002, 04:28 AM
Công nhận bác Milou cái quái gì trên mạng cũng biết và nhớ hết thì phải. Đáng sợ thật ;)
Milou
Aug 28 2002, 08:29 AM
Tôi chả nhớ cái quái gì trên mạnh xất . Toàn search mà ra cả, cái trên thì chuyển mã VIQR, cái dưới chuyển từ VPS .
annonymous
Aug 28 2002, 09:45 AM
Hihi, bác Longatum ạ, bài thơ của Kinh Kha đó chỉ có mỗi 2 câu vậy thôi, gọi là Dịch thuỷ ca hay là Kinh Kha ca.
Câu cuối là: Tráng sĩ nhất khứ hề bất phục hoàn
longatum
Aug 28 2002, 10:36 AM
cảm ơn bác anonymous nhé. em cũng cứ mang máng là bài này rất ngắn nhưng mà hoá ra nó có 2 câu.
Đa tạ bác Milou nhiều. mấy bài bác cho em em cũng có xem qua. Cái bài của bác Vũ Hoàng Chương thì không thích lắm nhưng bài Kinh Kha cố lý (sử ký Tư Mã Thiên thì phải) đọc hay.
Có bài này nữa, của Lạc Tân Vương. bác nào biết cái tích của bài này không ạ?
Dịch thủy tống biệt
Thử địa biệt Yên Đan
Tráng sĩ phát xung quan
Tích thời nhân dĩ một
Kim nhật thuỷ do hàn
longatum
Aug 28 2002, 10:37 AM
à bác ơi, em nhớ ra rồi. 2 câu đấy là do chính Kinh Kha hát khi lên đường, nhưng mà hình như còn có bài nào mà thái tử nước Yên hát để tiễn Kinh Kha mà, đúng không ạ?
cdtphuc
Aug 28 2002, 10:56 AM
[quote author=Longatum link=board=14;threadid=610;start=0#4183 date=1030505865]
à bác ơi, em nhớ ra rồi. 2 câu đấy là do chính Kinh Kha hát khi lên đường, nhưng mà hình như còn có bài nào mà thái tử nước Yên hát để tiễn Kinh Kha mà, đúng không ạ?
[/quote]
Lạ nhỉ? Longatum dạo này bị thất tình hay sao mà lại quay sang thơ cổ thế này ? 8) :P