Theo báo chí phương Tây thì sức ép của TPP với VN còn nằm trong nông nghiệp và dịch vụ nữa. Nông nghiệp hiện tại vẫn là nguồn sống của đa số dân VN, vì nông dân ở VN vẫn là đa số. Còn dịch vụ đặc biệt trong các lĩnh vực ngân hàng, phân phối còn có ảnh hưởng về an ninh. Vì càng ngày « đánh nhau thầm kín » qua các lĩnh vực này càng nhiều. Điều đó càng khẳng định TPP không phải là món quà.
Kết quả của đại hội XII, các báo phương Tây cũng nhận định là « bảo thủ ». Nhưng với tôi, nếu nó nhận xét thế là tốt cho VN. Vì theo họ, cải cách là làm tất cả những gì có lợi cho họ. Ngược lại thì bảo thủ. Nếu cứ theo cái lô gíc ấy, thì vua Bảo đại ngày trước (là vua bù nhìn) chắc chắn sẽ giật giải quán quân về cải cách.
Tại sao. Tại sao « bảo thủ » (như phương Tây chụp mũ) là có lợi, bởi vì bảo thủ như thế là vẫn cải cách, nhưng đặt cái lợi của dân tộc mình lên trên. Vì thế cho nên nếu phân tích theo kiểu người Việt thì nó không phải là bảo thủ hay cải cách mà là cải cách để bảo vệ quyền lợi dân tộc, hay cải cách để phản bội lại quyền lợi dân tộc.
Bây giờ hãy xem cải cách nó ở trong cái khung nào :
1- Quan hệ với Mỹ. Hiện tại Mỹ và VN là đồng minh khách quan, có nghĩa là nhiều hành động của Mỹ trên trường quốc tế, ở biển Đông tất nhiên là để họ có lợi, nhưng VN không bị thiệt hại, và có nhiều điểm chung. Với Mỹ cũng vậy, một nước VN mạnh cũng không đi ngược lại quyền lợi nước Mỹ cả về quốc phòng, an ninh, kinh tế. Nhưng nếu VN là tay sai thì vẫn tốt hơn. VN là tay sai là tốt nhất với Mỹ. (đây là cái lô gíc thương mại mà tôi nói ở trên) Chính vì thế bảo vệ quyền lợi của mình, để mình mạnh lên thì Mỹ cũng chẳng thiệt gì mà cũng có lợi, nhưng tự nó làm cho mình kiểu « bánh bao » thì không có mà nó phải ép.
Về biển Đông, thái độ của Mỹ rất là khôn ngoan, vì nó có nhiều cửa để chơi. Mỹ ủng hộ tự do hàng hải, nhưng không đả động gì tới chủ quyền biển. Điều đó người ta có thể hiểu là nếu TQ định sở hữu biển Đông thì Mỹ sẽ chống. Vì nó đụng tới tự do hàng hải, cấm Mỹ không được hiện diện ở đây. Nhưng ngược lại nếu VN chẳng hạn đánh TQ vì vấn để chủ quyền thì nó ..không ủng hộ. Chính xác hơn là nó sẽ ủng hộ ngầm, nhưng mức độ ra sao thì không thể biết vì nó vẫn chơi với TQ. Cách ứng sử của Mỹ này rất giống quan hệ Mỹ-Trung và VN vào năm 1978. Lúc đó TQ đánh VN, về ngoài mặt thì Mỹ lên án, nhưng bên trong thì ủng hộ (cho TQ quyền tối huệ quốc, cho vay tiền, Pôn pốt diệt chủng vẫn ngồi đường hoàng ở LHQ). Nhưng nếu năm 1978, TQ có thể đánh VN mà không sợ chiến tranh lan rộng, thì VN không thể làm như thế với TQ. Không kể khi TQ đánh VN, họ không cần ai chống lưng để tiếp tế vũ khí lương thực. VN không thể làm thế được mà bắt buộc phải có liên minh rõ ràng, phải có người « góp gạo thổi cơm chung », chứ không thể ngồi nghe « thầy dùi xui dại ». Điều kiện mà hiện tại hoàn toàn không có.
2- Quan hệ với TQ. Nếu giả dụ TQ tốt 100% với VN (đây là điều giả thiết), thì VN cũng không thể vì thế chống Mỹ. Vì với vị thế của mình, Mỹ sẽ có tác dụng xấu tới sự phát triển của đất nước. Các nước như Miến, Triều tiên, rồi Cuba ..rất vất vả vì ở vào vị thế bắt buộc phải chống Mỹ. vì thế không thể theo TQ 100% nhưng cũng không thể không chơi với họ, vì là láng giềng.
Nếu xét về kinh tế thì vấn đề còn phức tạp hơn, vì VN tham gia vào toàn cầu hoá trong một chuỗi quan hệ TQ-VN-Mỹ.
Như vậy vị thế tốt nhất của VN là trung lập tích cực. Biến VN thành điểm hội tụ của các vùng kinh tế (Nga, TQ, My, ASEAN..)Điều này thì đã cơ bản làm được trên giấy tờ (các hiệp đinh thương mại với các đối tác trên). Điều quan trọng nhất không phải là liên minh, mà phải tự chủ để có thể hành động mà không cần có quan thầy, không cần người che chở. Muốn thế thì phải tự lực được về vũ khí, trang bị. Muốn tự chủ được về vũ khí trang bị thì trình độ kinh tế phải lên, kết quả cuối cùng cũng chỉ là cái câu PHÁT TRIỂN KINH TẾ là chính. Phát triển được thì mới bảo vệ được tổ quốc và không bị biến thành « lính uỷ nhiệm » bất đắc dĩ. Nhưng muốn phát triển kinh tế thì phải có lập trường, tự bảo vệ chứ không phải là làm tay sai.

Thật sự là đọc cả chục bài liên tiếp của bác trong topic này em thấy có rất nhiều điều không ổn mà không biết nên tranh luận thế nào bởi vì dường như ngay điểm xuất phát đã có khác biệt nghiêm trọng. Nay em tạm trích từ bài này của bác một câu mà em tô đậm để nhận ra rằng bác đã hiểu sai từ gốc rẽ triết học và do đó đã đi lạc rất xa trong việc xây dựng hệ giá trị và cách đánh giá sự việc.

Đầu tiên là "thương mại", em quả tình không hiểu nổi tại sao bác lại gán nó cho phương Tây, và cùng với ngay sau đó là "ăn cướp" và cưỡng ép thành tay sai. bác hay nói đến chủ nghĩa duy vật lịch sử nhưng đó là thứ lịch sử gì vậy? Chắc bác không nghe nói đến "con đường tơ lụa" hay các loại tiền tệ làm bằng vỏ sò từ hàng ngàn năm trước? Chiến tranh, thôn tính lãnh thổ, chư hầu ...vv chưa từng xảy ra với Xuân thu chiến quốc, Sumer hay Đại Cồ Việt?

Trước nay chúng ta vẫn có vài điểm đồng thuận với nhau đó là việc các quốc gia giao thương, tác động chính trị quân sự với nhau dựa trên căn bản "lợi ích", nhưng hóa ra sự bất đồng về định nghĩa 'thế nào là lợi ích?' vẫn còn nguyên đó.

Nếu cần lập luận phản chứng cho mệnh đề văn minh thương mại thì thật ra rất dễ. Xin hỏi bác Phó, nếu không có giao thương và tranh giành thì nhân loại sẽ có hình dung thế nào? Về phần em thì tin rằng thương mại cấu thành một phần không thể thiếu của xã hội loài người trong suốt chiều dài lịch sử, còn tranh giành là hệ quả của tương quan lực lượng cũng như nhận thức. Nói cách khác, từ triết học chúng ta đã không thể từ bỏ nó vì nó có cả mặt tích cực và tiêu cực, giống như chúng ta phải ăn cơm và uống nước dù có người chết vì ăn cơm quá no hoặc uống nước nhiều đột ngột sau cơn khát. Chiến tranh lạnh kết thúc bác nói đến chẳng phải với "bên thua cuộc" là ý thức hệ phi thương mại (tập trung bao cấp) đó sao!

Viết đến đây bỗng cảm thấy kinh hoàng, bởi nếu bác Phó mà là Tổng Bí thư, hoặc ông Nguyễn Phú Trọng mà có tư duy như của bác thì tai họa đến dường nào.

Em cần lời xác nhận rằng bác đã viết văn trong lúc phóng túng tư duy nên lầm lẫn và bác sẽ điều chỉnh lại nền tảng lập luận của mình.

Sau đó mới có thể bàn luận về cấu trúc của hệ giá trị và thời đoạn của chúng, khi nào cần nhấn mạnh đến cái gì ...vv.

@Sky,
Nhận xét của Sky là đúng, vì cái câu bôi đậm ở trên đã làm loãng cái tư duy đi, nhất là khi viết những đoạn ngắn trong forum, thì nó gây cho người ta cảm giác hỗn độn (anarchonique). Nhưng vì là viết theo kiểu ngẫu hứng, cho nên những kiểu như thế thật là khó tránh, vì tôi không viết sách. Nhưng câu bôi đậm ấy nó có liên quan tới chủ đề nhưng hơi quá xa, và có thể có những điều tôi có trong đầu nhưng không viết hết, nên càng khó theo dõi.
Để trả lời thêm về điều này, thì tôi giải thích thế này. Khi tìm hiểu một vấn đề theo một quá trình lịch sử (duy vật biện chứng) thì người ta có cảm tưởng nhiều điều luôn lặp lại trong cái lô gíc. Dường như nó có một cái khung ngầm ở đâu đó. Như vậy nếu nó có một cái khung ngầm, thì phải có cái lý do tạo ra nó. Lấy ví dụ quan hệ ngoại giao VN với phương Tây từ khi hai bên biết nhau. Từ thế kỷ XVI, thì VN đã có quan hệ với phương Tây với Bồ, Tây ban Nha, Hà lan, rồi Pháp. Thời khởi đầu chỉ là quan hệ buôn bán. Và hai bên đều có lợi ích của mình. Chúa Trịnh/Nguyễn mua vũ khí , bán tơ lụa, hương liệu. Nhưng rồi đến một thời điểm thì thương mại trở thành cưỡng bức. Đó là lúc mà phương Tây dùng vũ khí uy hiếp bắt VN thương mại với nó. Cuộc chạm chán đầu tiên là khi chúa Nguyễn Phúc Chu (tôi nhớ không rõ tên) và hải quân nhà Nguyễn bắn cháy một cái tầu buôn có trang bị đại bác của Hà lan vào khoảng đầu thế kỷ XVIII. Nếu giả dụ VN (chúa Nguyễn) thua, thì có lẽ VN sẽ trở thành thuộc địa sớm hơn, và là thuộc địa Hà lan chứ không phải là Pháp. Tiếp đó là Pháp. Nếu bác đọc tài liệu Pháp, thì sẽ thấy nó viện cớ thông thương để xâm lược. Rồi sau đó lấy cớ là bảo vệ tôn giáo (Thiên chúa giáo), truyền đạo. VN luôn luôn có đạo. Ví dụ đạo Phật,cho đến giờ thì không ai có thể nói đạo Phật dở hơn đạo Thiên chúa. Vậy sao nó phải truyền đạo khi ở VN đã có những đạo khác tốt tương đương, thậm chí còn hơn.
Hiện tại VN và phương Tây cũng thông thương, và sẽ thông thương, thì nó lại nổi lên vấn đề « đa nguyên đa đang ». Nếu bác thay thế đa nguyên đa đảng vào Thiên chúa, thì cái lô gíc xâm lược thời thế kỷ XIX và bây giờ không khác nhau. Còn hiện tượng cụ thể thì khác nhau rồi. Cái đó là hiển nhiên.
Thế thì làm thế nào giải thích cái lô gíc trùng lặp ấy. Nó phải có cái gì sâu xa hơn thế chứ. Cái sâu xa hơn thế là cơ chế thương mại. Hay nói đúng hơn là trong thương mại phải có thế. Cái thế này nó coi là hiển nhiên (khi người ta nói trao đổi thì đã ngầm thừa nhận là vị thế hai bên như nhau), nhưng có thật là bao giờ nó cũng là hiển nhiên và được tôn trọng đâu. Và từ cái vấn đề vị thế này mà tôi nói tới TPP. Nhưng đúng là nó quá xa, nên nó khiến cho cái mạch lô gíc bị hỗn độn. Vậy cái điều tôi muốn nói là gì. Là trong hiệp định thương mại kiểu TPP, nó luôn tiềm ẩn một sự xâm lược. Sự xâm lược này là bản chất của quan hệ thương mại. Vì thế để một quan hệ thương mại đem lại quyền lợi, thì phải khắc chế cái phần có tính chất « xâm lược » này. Còn cái tính chất xâm lược này nó thể hiện thế nào trong TPP, thì đấy chính là những yếu điểm của nó mà tôi chỉ ra ở trên.
Dùng thương mại để xâm lược là bản chất của phương Tây, là đặc trưng của nó. Nhưng tất nhiên nó chỉ là một kiểu xâm lược. Các văn hoá khác không xâm lược như thế. Cách xâm lược của TQ nó sẽ khác, của Hồi giáo cũng khác. Nhưng vì nói đến TPP , nên tôi không đề cập tới những chuyện kia.

Tôi có thấy gì kinh hoàng đâu Sky, nhưng có lẽ nên điều chỉnh lại để bác hiểu rõ hơn. Một trong những thành tố chính cấu thành nên tư duy Tây, đó là cái tư duy thương mại bản chất vốn thế, lợi nhuận là tối ưu khi ta cướp không được.
Chính vì thế nên đã gây ra nhiều vấn đề xã hôi, sau này để phát huy cái lợi của thương mại, giảm thiểu cái phần "dã man" của nó, thì mới thêm một loạt các thứ khác vào, nhưng ddieuf đó áp dụng trong nội bộ của họ. Còn ra đối ngoại thì điều này k sai, dù nó lộ liễu như trước kia cuối thế kỷ 19 đầu 20 hay kín kẽ hơn và bọc nhung lua như ngày nay.
Chỉ có điều họ có thực hiện được ý muốn tối ưu k, lại là chuyện tương quan lực lượng, mình càng mạnh thì càng khiến họ phải thương lượng cân bằng thôi.

Còn về quan hệ đông minh thi quá rõ ràng, tùy vào tương quan lực lượng, mà sẽ quyêt đó là đồng minh bình đẳng hay là bên chi phối, bên bị chi phối. Nếu bên chi phối (và bị chi phối) lên đến gần 100% thì sẽ là tay sai, vây thôi. Dù là đồng minh vẫn cần cái thế của mình, để k bị kẻ mạnh hơn thao túng

Tiếp cái phần trên, tôi cũng khẳng định lại về cái TPP thế này, gọi là tóm tắt những điều đã viết nếu mọi người chưa hiểu rõ ý. Đó là hiệp định có lợi cho FDI vì FDI, nếu tính đơn thuần về kinh tế. Còn về chính trị thì nó có ý nghĩa là VN không phải là chư hầu của TQ, chỉ là bạn bè láng giềng tốt thôi. Cái ý nghĩa chính trị này tôi đã nói ngay từ khi có hội nghị trung ương XIV, khi tôi nói quyết định vào TPP làm giảm áp lực từ bên ngoài, khiến cho nhưng việc trong nội bộ Đảng không bị ép theo kiểu « theo Mỹ » hay « theo TQ ». Ngược lại lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp VN cả công lẫn tư là số không. Với hiệp định này thì VN có thể tăng trưởng tiếp nhờ FDI, nhưng về lâu dài thì không phải là điều tốt. Vì đến lúc nào đó thì thượng phong trong kinh tế sẽ dẫn đến thượng phong trong chính trị, dẫn đến mất chủ quyền. Chủ quyền nội địa còn không có nói gì tới biển đảo cho mệt. Như vậy để khắc chế nó phải tận dụng tối đa các cửa thoát hiểm về kinh tế, về chính trị phải kiên quyết trừng trị các « râu ria » của phương Tây, đồng thời cũng phải giáo dục, tuyên truyền trong dân để người dân hiểu các vấn đề. Không thể để phân tích xã hội chính trị chỉ có biển đảo rồi theo Tầu /theo Tây, doanh nghiệp tư / doanh nghiệp công. đa nguyên đa đảng hay không. Phân tích phải cho người ta biết lợi hại với từng bên là thế nào, mưu đồ của từng bên ra sao. Sự sung khắc / kết hợp của chúng. Đừng để rơi vào cảnh như trong « Tam quốc diễn nghĩa » hay nói, đó là mang quân ra khỏi thành ( ngụ ý đánh TQ) chưa đánh được thì cũng không thể quay về vì cửa thành đã đóng (ngụ ý Mỹ lấy mất).

Về doanh nghiệp tư doanh nghiệp công, hôm nay tôi đọc bài « ông Trương Đình Tuyển lo khu vực tư nhân bị bóp chết ». Những điều ông ấy nói càng giúp tôi khẳng định rằng khu vực tư nhân ở VN rất yếu, chứ không phải mạnh mẽ gì như người ta vẫn chém gió. Và việc cứ đòi hỏi tư hữu hoá tổng thể thực ra chỉ là lợi ích nhóm và chịu ảnh hưởng của tuyên truyền phương Tây. Vì xét cho cùng thì FDI là mạnh nhất, rồi tới doanh nghiệp nhà nước, rồi tới tư nhân. Bây giờ tư hữu hoá tổng thể, có nghĩa là giao thằng khoẻ cho thằng yếu trông coi, rồi lại bảo đấy là phát triển là cải cách, như vậy cái điều nguỵ biện là rõ ràng.
Vấn đề là tại sao nó yếu. Cũng trong bài viết nói ở trên, bà Phạm chi Lan nói rằng đó là do lãi xuất quá cao. Bà ấy có nói tới việc nhà nước mua trái phiếu.. tôi không có đủ kiến thức để đánh giá điều này, nhưng tôi công nhận là lãi xuất cao. Lý do thế nào thì tôi không rõ. Ngược lại, tôi không tin là lãi xuất là yếu tố duy nhất làm cho khu vực kinh tế tư nhân yếu. Nó chỉ là một yếu tố thôi. Cách nhìn của tôi vẫn là duy vật lịch sử và so sánh lịch sử tương đương. Vậy hãy tìm hiểu xem cái lịch sử phát triển của kinh tế tư nhân VN từ thời mở cửa 1986 đến nay thế nào, thì đánh giá được bản chất, được lô gíc phát triển của nó. Rồi từ cái bản chất, và lô gíc phát triển ấy xoi ra xem nó còn hợp thời không. Và cái gì phải đổi. Tôi thấy có mấy điều sau :
1- Thắng lợi của khối tư nhân thu được là do nó đã tận dụng được tín dụng đen trong xã hội. Đặc biệt trong giai đoạn đầu, khi hệ thống ngân hàng còn chưa có tổ chức. Tín dụng đen này bao gồm : mậu dịch biên mậu (với TQ ) ở miền Bắc, kiều hối với miền Nam (đặc biệt thành phố HCM), tiền tích luỹ trong dân (đất đai, vàng, ..) do chíên tranh người ta cất giấu đi, giờ mang ra.
2- Thắng lợi của khối tư nhân là do ăn xổi. Do bị embago, làm cái gì chẳng lãi.
3- Từ khi mở cửa, hội nhập, do việc tổ chức dần dần các cơ cấu, công cụ điều khiển kinh tế (ngân hàng, chứng khoán..) đã khiến tư nhân luôn có cửa ăn xổi, mà không cần phải động não làm ăn có bài bản. Chẳng hạn khi có chứng khoán, thì “cả nước đi đánh đề”. Lúc đó tôi đã buồn cười và tự bảo mình là “trước khi VN thành cường quốc công nghiệp, thì nó sẽ là cường quốc đầu cơ” (hình như cái này tôi cũng viết ở đây, vào thời chủ tịch nước trước ông Trương Tấn Sang, nhưng tôi không dám chắc).
Với 3 cái điều trên. Đặc trưng cơ bản của tư nhân VN là manh mún, ăn xổi, đánh quả. Hiện nay cả 3 điều “tạo nên thắng lợi” cho tư nhân VN đều không còn. Điều 3 còn khống chế điều một, vì khi đã có ngân hàng, thì tự khắc nguồn vốn đen cạn đi. Với FDI, với WTO..cái điều hai cũng không còn. Vậy là ông sống dở chết dở.
Muốn thắng trong thời kỳ mới này thì phải có
1) Kỹ thuật.
2) Thị trường,
3) Tổ chức
Cả 3 điều này tư nhân đều yếu hơn doanh nghiệp nhà nước. (tôi không nói Vinashin là một trường hợp đặc biệt kiểu “tham nhũng chính trị”, tôi muốn nói đến các doanh nghiệp như Vietnam Airline, điện, PetroVN, ..)
Như vậy muốn vực tư nhân dậy thì phải nhằm vào những lĩnh vực này, để tư nhân hoạt động bài bản hơn.
(còn tiếp).

Bác Phó thanh minh thế này thì em mới thấy rõ điểm yếu trong phương pháp luận của bác.

Thứ nhất, là bác đã cắt "thương mại" ra khỏi phần lớn lịch sử của nhân loại, và chỉ lấy một giai đoạn khi phương Tây xâm lược thuộc địa để phân tích. Việc này khiến cho nác có cái nhìn méo mó về thương mại, bất chấp sự thật rằng nó thoạt tiên là một quan hệ cơ bản giữa người với người và bản chất "thuận mua vừa bán" của nó. Hãy nhớ lại câu chuyện một thổ dân đem cục vàng đổi lấy cái chai thủy tinh thì có phải là bất bình đẳng không khi anh ta thấy cái chai hữu dụng hơn so với cục vàng? Nhận thức về giá trị là khác nhau, và đó mới là điểm xuất phát cần dựa vào của quan hệ thương mại.

Tiếp đến cái thứ hai, từ cái "thương mại" méo mó bác nhìn vào vào quan hệ chính trị cũng bị méo mó ở chỗ đảo lộn thứ tự của quyền lực. Các triều đại phong kiến cả Tây lẫn Đông mở mang bờ cõi là hành vi xâm lược bằng vũ lực, tức là dựa trên quyền lực bạo lực rồi mới đến thu thuế thu cống nạp, không cần biết nền kinh tế ở đó mạnh yếu, nông nghiệp, thương mại, dịch vụ ...vv ra sao. Chỉ khi thấy mình mạnh hơn thì mới dám ăn cướp, đây mới là sự thật của loài người rằng nhận thức của một nhóm có quyền lực (vua chúa, lãnh tụ) mới quyết định sẽ làm gì trên lãnh địa của mình. Kinh doanh thương mại chỉ là vế quyền lực thứ hai, phát triển trên cái nền cứng của súng đạn mà tạo ra giá trị thặng dư.

Thứ ba, sau khi sai lạc từ gốc rễ quan điểm đên khi nghiên cứu dữ kiện lịch sử thế kỷ 18, 19 thì bác chỉ còn nhìn thấy phương Tây là dã man bởi vì trình độ nhận thức về lợi ích của họ đã biết đến thương mại tạo ra giá trị. Nếu lật lại Tây Đông, ví dụ việc các công ty TQ đầu tư vào châu Phi gần đây, thì bác có gọi là phương Đông dã man vì dùng thương mại để mở rộng ảnh hưởng không? hay dã man là thứ hay ho khiến hàng tỷ người phải học hỏi?

Khoa học có cái "hiệu ứng con bướm" cũng có thể vận dụng vào trường hợp bác Phó ở đây, xuất phát chỉ là một cái sai khá là nhỏ nhưng hậu quả trong mở rộng lập luận đã khá lớn. Nhưng thế chưa phải là hết!

Polpot và cộng sự, những trí thức Khmer du học Pháp dường như cũng có cùng một dạng lý luận méo mó như vậy. Từ Marxism thuần túy phê phán chủ nghĩa tư bản tới Leninism về nhà nước chuyên chính sang Stalinism và Maoism, mạch lý luận cứ thế tự nhiên nối nhau mà không để ý rằng lý luận sẽ đi đến cực đoan và phi nhân tính lúc nào không biết. Polpot từ chỗ phủ nhận vai trò của thương mại, thị trường đến chỗ dồn tất cả đồng bào máu mủ vào các "công xã" để lao động 'cộng sản' và chết đói trong sự tàn ác. Cảm giác kinh hoàng của em chính là ở chỗ nhận thấy bác Phó đã đi được non nửa chặng đường tư tưởng ấy mà em dù đã nói đủ thứ chuyện với bác đã gần 10 năm giờ mới nhận ra.

@Sky,
Chẹp chẹp, Thương mại trao đổi đã có từ xưa ở trong tất cả các nền văn hoá, các vùng văn hoá (Tây Âu, Ấn độ, Trung Hoa, Hồi giáo..) nhưng ở mỗi vùng mỗi văn hoá ảnh hưởng, tác dụng của nó khác nhau. Điều đặc trưng của phương Tây, là thương mại gắn liền với bản chất văn hoá của nó. Nói đến thương mại là nói đến trao đổi. Nói đến trao đổi là nói tới đối tác, nói tới đối tác là nói tới vị thế của nó. Từ cái vị thế này mà người ta có thể định vị được bản chất của nó là gì (ăn cướp nếu đối tác yêú, hai bên cùng có lợi nếu vị thế cân bằng, còn nếu vị thế yếu hơn đối tác thì mình sẽ bị ăn cướp).
Hiện nay, trong quan hệ thương mại, phương Tây luôn lồng các điều kiện chính trị vào đó. Nếu là thương mại bình thường, tại sao phải làm thế. Nói một cách khác, phương Tây luôn lồng vào trong quan hệ thương mại, những điều khoản có tính “ăn cướp”. Đây là đặc trưng của phương Tây, là văn hoá của nó.
Hiện nay, tất nhiên cả thể giới đều có quan hệ thương mại với nhau, nhưng không có nghĩa là tất cả các nước đều có cái nhìn, cách sử dụng thương mại để ăn cướp như phương Tây. Tóm lại có thể nói là : Thương mại có thể dùng để ăn cướp, và dùng thương mại để ăn cướp là ngón võ cổ truyền của phương Tây, là bản chất văn hoá của nó. Muốn chơi với phương Tây là không bị thiệt thì phải biết điều đó. Có thế thôi.
Còn tất nhiên, có nhiều cách ăn cướp khác nữa, dùng thương mại không phải là cách duy nhất.

Bác vẫn gán cho phương Tây lồng chính trị vào thương mại thì thật sai lầm. Em xin hỏi: tại sao các triều phong kiến cận đại TQ, VN lại "cấm hải" buôn bán ở một số cảng như Quy Nhơn?

Nếu chưa rõ tình tiết này thì mời bác tham khảo: http://ussh.vnu.edu.vn/vi-tri-cua-viet-nam...-trung-dai/1252

Nói thẳng ra, việc sử dụng các đòn bẩy chính trị là hành vi tất yếu của tính toán lợi thế, chẳng phải của riêng Đông hay Tây hoặc thời đại nào hết. Chỉ có thể nói là mức độ tinh vi và hậu quả của hành vi này sẽ thế nào, chứ không thể dùng nó làm căn cứ phán xét đạo đức và tuyên truyền chính trị một chiều (chó chê mèo lắm lông).

Phương Tây phát triển tư duy khoa học nên chiêu thức tinh vi nhằm vào giá trị sâu xa hơn tầm hiểu biết của đối tác (biết cục vàng giá trị hơn cái chai, biết "cùng thắng" có lợi hơn bên thắng bên thua ...vv). Đây là hệ quả khổng lồ của một nhận thức đúng đắn (tư tưởng Khai sáng), dù toan tính và hành vi vẫn nằm trong quy luật của kiếm chác, tranh đoạt lợi ích. Chơi với phương Tây mà không bị thiệt thì phải nắm được nguồn cội triết học chứ không thể chỉ dừng ở hình thức.

TQ trở cờ theo phương Tây 1970s, có thể nói là "quỳ gối" xin được ân huệ thương mại của Mỹ để phát triển, song sẵn sàng tuyên truyền và hỗ trợ cho Angkar Cambodia đánh VN. Đây cũng là một bài học về quan hệ quốc tế nghiêm trọng hơn nhiều.

Tiếc là TPP còn công khai để mọi người soi xét, chứ hiệp định với TQ thì mơ hồ và khó tìm.

@sky,
Việc phương Tây cài các điều kiện chính trị vào thương mại là điêù người ta nhận thấy dễ dàng, chỉ cần nghiên cứu quan hệ thương mại với phương Tây là thấy. Còn bác không nhận thấy thì chịu, chẳng có cách nào giải thích hơn. Bởi bác đã nhầm tác động của thương mại vào xã hội (mà cái bài báo bác để link làm dẫn chứng nói tới) với điều kiện chính trị xã hội kèm vào thương mại. Ví dụ, khi Bồ đào Nha vào thông thương với nhà Trinh, nhà Nguyễn.. thì một điều kiện của nó là phải để cho giáo sĩ truyền đạo Thiên chúa giáo. Cái điều kiện này rõ ràng không phải là thương mại. Chính vì thế mà chúa Trịnh (lúc đó là Trịnh Tráng) đầu tiên cho phép, vì điều đó giúp cho chúa mua được súng hoả mai. Nhưng sau đó, khi chúa thấy giáo sĩ nước ngoài cùng giáo dân tạo thành một “thế giới riêng” không quản lý được thì mới cấm. Từ đó mới dẫn tới bế quan toả cảng. Việc bế quan toả cảng này không chỉ có ở VN mà cả Nhật, Triều tiên, TQ nhằm vào phương Tây. Vậy nó phải có cái lý gì chứ. Cùng thời gian đấy thương mại ở đông Á giữa TQ, Vn, Nhật, Triều tiên đâu có bị cấm. Giữa VN, TQ, Triều tiên thì người ta có thể nói vì là “núi liền núi , sông liền sông”. Nhưng ngay ở Nhật, thương mại Nhật-Trung không bị bế quan toả cảng. Tại sao ?
Hiện nay, người ta phê phán việc bế quan toả cảng này, điều đấy hoàn toàn có thể hiểu được. Nhưng không có lửa sao mà có khói. Buôn bán kia phải đặt ra vấn đề gì thì mới có việc cấm đó. Nói một cách khác, đáng nhẽ bế quan toả cảng, thì Ta phải làm cách khác (tại sao không làm được lại là một câu hỏi khác) nhưng không thể nói rằng việc buôn bán với phương Tây này có vấn đề chính trị, vì nó đòi len lỏi vào chính trị.
Nếu bác không thích tìm hiểu lịch sử xa, thì chỉ cần tìm hiểu quan hệ thương mại giữa các nước đang phát triển ở Á-Phi với phương Tây thì bác cũng thấy điều đó.
Cái bài báo trên của bác dẫn có nhiều điều hay, nhưng nó có vấn đề là chỉ nhìn thương mại như cái gì đó độc lập (hay bị ảnh hưởng bởi chính sách chính trị chứ không có ngược lại, ví dụ chính sách nhà Lê sơ ảnh hưởng tới buôn bán). Ví dụ khi nói thời nhà Mạc, thì người ta không thể bỏ qua việc nội chiến Lê – Mạc, và việc nội chiến này có một phần lý do từ thương mại. Tập đoàn nhà Mạc ở vùng phía Nam đồng bằng Bắc bộ, nhờ thương mại mà mạnh lên, nhưng không đủ mạnh tới mức thu phục được cả nước. Hay việc cảng Vân đồn (ở Quảng ninh ngày nay) bị soán ngôi bởi Quảng Châu. Thì nó cũng có nhiều lý do. Nhưng trong những trường hợp này là ảnh hưởng qua lại của thương mại với chính trị, nhưng không phải điều kiện chính trị của thương mại ảnh hưởng tới. Chẳng hiểu tôi nói thế bác có thấy rõ ràng hơn không.